Σε μια αγωνιώδη εκλογική αναμέτρηση που κρατά την Ολλανδία σε αναμονή, το ακροδεξιό Κόμμα για την Ελευθερία (PVV) του Γκέρτ Βίλντερς και το φιλελεύθερο-προοδευτικό D66 ισοβαθμούν στις 26 έδρες έκαστο στο 150μελές κοινοβούλιο, με το 99,7% των ψήφων καταμετρημένο. Το D66 προηγείται οριακά με 15.000 ψήφους, χάρη στα πρώτα αποτελέσματα από το Άμστερνταμ που ανακοινώθηκαν σήμερα Πέμπτη.
«Η ένταση είναι απίστευτη», δήλωσε ο 38χρονος ηγέτης του D66, Ρομπ Γιέτεν, φαβορί για την πρωθυπουργία, προσθέτοντας: «Πρέπει να περιμένουμε ώρες ή και μέρες για τα τελικά αποτελέσματα». Περίπου 90.000 ψήφοι Ολλανδών του εξωτερικού –που παραδοσιακά ευνοούν το D66– δεν θα καταμετρηθούν πλήρως πριν τη Δευτέρα βράδυ.
Η αγωνία καθυστερεί τις διαπραγματεύσεις: Η συνάντηση για τον ορισμό του «ανιχνευτή» (informateur) –του αξιωματούχου που διερευνά συμμαχίες– αναβλήθηκε για την Τρίτη.
Βίλντερς: «Πρώτος ή τίποτα» – Αλλά χωρίς σύμμαχους
Παρά την ισοπαλία, ο Βίλντερς φαίνεται εκτός κυβερνητικού σχήματος. Όλα τα μεγάλα κεντρώα κόμματα αποκλείουν συνεργασία με τον αντιισλαμιστή ηγέτη, του οποίου το PVV κέρδισε 37 έδρες το 2023, σχημάτισε ασταθή δεξιά κυβέρνηση που κατέρρευσε σε λιγότερο από έναν χρόνο λόγω μεταναστευτικού.
«Αν το PVV είναι πρώτο, πρέπει να ηγηθεί. Χωρίς 100% σαφήνεια, κανένας ανιχνευτής D66 δεν ξεκινά», έγραψε ο Βίλντερς στα social media, απειλώντας να εμποδίσει τη διαδικασία. Ο Γιέτεν αντέτεινε: «Το μεγαλύτερο κόμμα παίρνει την πρωτοβουλία».
D66: Από τις 9 στις 26 έδρες – Η μεγάλη ανατροπή
Το D66, φιλοευρωπαϊκό με φιλελεύθερη οικονομία και προοδευτική ατζέντα, σημείωσε θεαματική άνοδο από 9 έδρες στην απερχόμενη Βουλή (καλύτερη επίδοση 24 το 2023). Η Σάρα ντε Λανγκ (Παν. Λάιντεν) αποδίδει την επιτυχία σε «θετική, αισιόδοξη εκστρατεία» που απέρριψε τη δυσφήμιση και έστειλε μήνυμα για «σταθερή κεντρώα κυβέρνηση».
Η Λεονί Στζόνγκε (Παν. Τύμπιγκεν) τονίζει την ελκυστικότητα του Γιέτεν –που θα γίνει ο πρώτος ανοιχτά gay πρωθυπουργός– και το «ήρεμο, εποικοδομητικό» μήνυμά του, προσελκύοντας κεντροαριστερά και κεντροδεξιά.
Εκλογικό σύστημα & συνασπισμοί
Στην αναλογική Ολλανδία, καμία απόλυτη πλειοψηφία δεν επιτυγχάνεται ποτέ. Από τα 27 κόμματα, 15 πέρασαν το όριο 0,67% για τουλάχιστον μία έδρα. Η χώρα κυβερνάται από συνασπισμούς εδώ και έναν αιώνα.
Πιθανός Συνασπισμός: D66 + CDA + VVD + GL/PvdA = 86 Έδρες
Αναλυτές προβλέπουν ευρύ κεντρώο συνασπισμό υπό D66:
- CDA: Από 5 σε 18 έδρες (+13), υπό τον νεαρό Ενρί Μποντενμπαλ που υποσχέθηκε «υπεύθυνη, σεβαστή» πολιτική.
- VVD: 22 έδρες (-2), με ηγέτιδα την Ντιλάν Γιέσιλγιοζ-Ζεγκερίους (πρώην πρόσφυγα από Τουρκία), σώζει την αξιοπρέπεια μετά την πτώση.
- GL/PvdA: 20 έδρες (-5). Ο Φρανς Τίμερμανς αποχωρεί από την πολιτική.
Σύνολο: 86 έδρες (+10 πλειοψηφία). Εμπόδιο το VVD, που αποκλείει GL/PvdA – η αποχώρηση Τίμερμανς μπορεί να διευκολύνει, λέει η ντε Λανγκ.
Ακροδεξιά: Ήττα Βίλντερς, άνοδος FvD & JA21
Η Στζόνγκε προειδοποιεί: «Η ήττα PVV δεν εξαλείφει τον λαϊκισμό». Τα FvD και JA21 σημειώνουν άνοδο, διατηρώντας την ακροδεξιά ζωντανή.
Οι διαπραγματεύσεις αναμένονται μακρές και δύσκολες, με την Ολλανδία να εισέρχεται σε νέα εποχή πολιτικής αστάθειας – ή σταθερότητας, ανάλογα με την έκβαση.
