του Walter Russell Mead (*)
Οι συνέπειες της πτώσης του Ασαντ στη Συρία θα είναι αισθητές για χρόνια στη Μέση Ανατολή, αλλά ένα γεγονός είναι ήδη σαφές. Η περίοδος Ομπάμα στην ιστορία της Μέσης Ανατολής έλαβε, ευτυχώς, τέλος.
Η διπλωματία του Ομπάμα επέτρεψε στο Ιράν να ελέγχει τη Συρία και τον Λίβανο και ενίσχυσε τη δύναμη και το κύρος της Ρωσίας. Ολοι οι πρωταγωνιστές της περιοχής απεχθάνονταν τη μεσανατολική τάξη του Ομπάμα. Οι Ισραηλινοί έβλεπαν έναν κατευνασμό του καθεστώτος της Τεχεράνης. Οι άραβες Σουνίτες ανησυχούσαν για τη «σιιτική Ημισέληνο» από το Ιράν μέχρι τον Λίβανο, που ο Ομπάμα φαινόταν έτοιμος να αποδεχθεί. Οι Άραβες του Κόλπου φοβόντουσαν τόσο πολύ τη Μέση Ανατολή του Ομπάμα, που παραμέρισαν τις αντιρρήσεις των Παλαιστινίων και συνήψαν στρατηγικές συμμαχίες με το Ισραήλ. Η Τουρκία, που έβλεπε τον αμερικανό πρόεδρο να παραδίδει τη Συρία και τον Λίβανο σε ένα πιάτο στο Ιράν ενώ την ίδια ώρα υποστήριζε τις κουρδικές οργανώσεις που συμμαχούσαν με τρομοκράτες, ανησυχούσε επίσης για τον κόσμο που προσπαθούσε να διαμορφώσει ο Ομπάμα.
Η Τουρκία και το Ισραήλ, με μια ώθηση από την Ουκρανία, κατάφεραν να σκοτώσουν τα όνειρα του Ομπάμα. Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου, χρησιμοποιώντας αμερικανικά όπλα και αγνοώντας τη στρατηγική συμβουλή του επιτελείου του Μπάιντεν, συνέτριψε τη στρατιωτική ισχύ του Ιράν με διαδοχικές επιθέσεις κατά της Χαμάς, της Χεζμπολάχ και του Ιράν. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν βοήθησε τις αντικυβερνητικές δυνάμεις στη Συρία να επιβιώσουν και να επιτεθούν στο καθεστώς όταν φάνηκε ευάλωτο.
H ειρωνεία της Ιστορίας είναι ότι το επιτελείο του Μπάιντεν λειτούργησε ως νεκροπομπός στην κηδεία της μεσανατολικής πολιτικής που προσπαθούσε να σώσει. Αφού προσπάθησε να απέτυχε να αναβιώσει την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, επιχείρησε να κάνει διάλογο με τους μουλάδες της Τεχεράνης. Στο τέλος, όμως, η ιρανική υποστήριξη προς τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ αποδείχθηκε μοιραία. Μετά την τρομοκρατική επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, το επιτελείο του Μπάιντεν παρέσχε την αναγκαία στρατιωτική στήριξη στο Ισραήλ για να νικήσει τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ με τρόπους που μείωσαν δραστικά τη δύναμη του Ιράν.
Στη Συρία ξεκινά σήμερα μια νέα εποχή περιφερειακού και θρησκευτικού ανταγωνισμού. Πολλοί Αραβες φοβούνται ότι η Τουρκία θα πάρει τη θέση του Ιράν ως βασική απειλή για την ανεξαρτησία του αραβικού κόσμου. Αυτά είναι καλά νέα για τη στρατηγική συνεργασία του Ισραήλ με μερικές από τις χώρες του Κόλπου. Η Τουρκία του Ερντογάν συνιστά άλλωστε μια δυνητικά μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια των κρατών του Κόλπου απ’ό,τι είχε καταφέρει να γίνει το Ιράν.
Τόσο το Ισραήλ όσο και οι Αραβες του Κόλπου έχουν λόγους να ανησυχούν για την παλαιστινιακή πολιτική του Ερντογάν. Η ευθυγράμμιση της Τουρκίας με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα είναι ένα ισχυρό πολιτικό όπλο για την Αγκυρα στον ανταγωνισμό της με τις χώρες του Κόλπου για τον έλεγχο του σουνιτικού κόσμου. Η υποστήριξη των Παλαιστινίων μπορεί να βοηθήσει την Τουρκία να βελτιώσει την πολιτική εικόνα στις αραβικές χώρες.
(*) O Walter Russell Mead είναι αρθρογράφος της Wall Street Journal
(Πηγή: Wall Street Journal)
