Σουηδία και Νορβηγία, όπισθεν ολοταχώς: «Γιατί πρέπει να έχετε πάντα μετρητά στο σπίτι»

Τα μετρητά, τελικά είναι παντοτινά. Και τα «οράματα» για κοινωνίες χωρίς φυσικό χρήμα ανέφικτα, προς το παρόν τουλάχιστον. Κυρίως, επικίνδυνα σε καταστάσεις κρίσεων. Aκόμη κι αν μιλάμε για black out στο ρεύμα.

Τους κινδύνους διείδαν Σουηδία και Νορβηγία, και οπισθοχωρούν από τις αρχικές τους προθέσεις για πλήρη κατάργηση των μετρητών.

Το 2018, ο πρώην υποδιοικητής της κεντρικής τράπεζας της Σουηδίας προέβλεψε ότι η χώρα θα είχε «απεξαρτηθεί» μέχρι το 2025.

Όμως η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022 και η επακόλουθη αύξηση του υβριδικού πολέμου και των κυβερνοεπιθέσεων που αποδίδονται σε φιλορωσικές ομάδες επέβαλαν την επανεξέταση των σχεδίων.

Τα πλήρως ψηφιακά συστήματα πληρωμών, αφενός δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν από όλους λόγω ψηφιακού «αναλφαβητισμού» – βλέπε ηλικιωμένους- αφετέρου- το σημαντικότερο- είναι  ευάλωτα σε  απειλές για την ασφάλεια.

Το Swish, σύστημα πληρωμών μέσω κινητού τηλεφώνου που έξι τράπεζες εγκαινίασαν το 2012, είναι πανταχού παρόν στη Σουηδία, από πάγκους στην αγορά μέχρι τις καφετέριες και τα καταστήματα ρούχων. Το αντίστοιχο νορβηγικό σύστημα, το Vipps, το οποίο συγχωνεύθηκε με το δανέζικο MobilePay το 2022 για να σχηματίσει το Vipps MobilePay, είναι επίσης πολύ δημοφιλές.  Τον περασμένο μήνα, ξεκίνησε επίσης τη λειτουργία του στη Σουηδία.

Τώρα, σε ένα φυλλάδιο με τίτλο «Αν έρθει κρίση ή πόλεμος» που θα σταλεί σε κάθε σπίτι στη Σουηδία τον επόμενο μήνα, το υπουργείο Άμυνας συμβουλεύει τους πολίτες να χρησιμοποιούν τακτικά μετρητά και να έχουν απόθεμα τουλάχιστον μιας εβδομάδας σε φυσικό χρήμα.

«Τέλος» στους εμπόρους που αρνούνται να πάρουν μετρητά
Η κυβέρνηση εξετάζει επίσης το ενδεχόμενο θέσπισης νομοθεσίας για την προστασία της δυνατότητας πληρωμής με μετρητά για ορισμένα αγαθά.    Καταστήματα και τα εστιατόρια αρνούνται ουσιαστικά να μην πληρώνονται με μετρητά, αρκεί να αναρτήσουν γνωστοποίηση με τους περιορισμούς που θέτουν στους τρόπους πληρωμής.

Την ίδια τακτικη ακολουθούν και οι έμποροι στην Νορβηγία, με όλο και περισσότερους  να έχουν καταργήσει τα μετρητά, αποκλείοντας περίπου 600.000 άτομα που δεν έχουν πρόσβαση σε ψηφιακές υπηρεσίες.

Η κυβέρνηση ανέλαβε δράση το καλοκαίρι, θεσπίζοντας νόμο βάσει του οποίου οι λιανοπωλητές θα τιμωρούνται με πρόστιμο ή άλλες κυρώσεις σε περίπτωση που δεν δέχονται πληρωμές με μετρητά από την 1η Οκτωβρίου.

Το υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Ασφάλειας τόνισε ότι «συνιστά σε όλους να έχουν κάποια μετρητά στο σπίτι τους λόγω της ευπάθειας των ψηφιακών πληρωμών σε κυβερνοεπιθέσεις».

«Δεν θα αποτελούν λύση έκτακτης ανάγκης όταν η κρίση φτάσει στο κατώφλι μας»
Επίσης, η υπουργός Δικαιοσύνης και Εκτάκτων Αναγκών της χώρας, Emilie Enger Mehl, δήλωσε:  «Εάν κανείς δεν πληρώνει ούτε δεχεται μετρητά, δεν θα αποτελούν πλέον λύση έκτακτης ανάγκης όταν η κρίση φτάσει στο κατώφλι μας».

«Παρατεταμένες διακοπές ρεύματος, βλάβες συστημάτων ή ψηφιακές επιθέσεις στα συστήματα πληρωμών και τις τράπεζες θα αφήσουν τα μετρητά ως «τη μόνη εναλλακτική λύση που είναι εύκολα διαθέσιμη», δήλωσε η ίδια.

Οι αγορές με μετρητά μειώθηκαν από σχεδόν 40% το ’12 σε περίπου 10%
Ο Max Brimberg, ερευνητής στην κεντρική τράπεζα της Σουηδίας, δήλωσε ότι η απομάκρυνση από τα μετρητά οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον ιδιωτικό τομέα. Πολλές από τις τράπεζες της χώρας κατήργησαν τα μετρητά στα τοπικά υποκαταστήματα πριν από λίγο καιρό, γεγονός που έκανε τις ψηφιακές υπηρεσίες πληρωμών να επεκταθούν εύκολα σε ένα πολύ πρόθυμο κοινό.

Το ποσοστό των αγορών με μετρητά στα φυσικά καταστήματα έχει μειωθεί από σχεδόν 40% το 2012 σε περίπου 10% τα τελευταία χρόνια και ο Brimberg δήλωσε ότι υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία για την απαξίωση των μετρητών.

Και μία αντίθετη άποψη
Ο Hans Liwang, καθηγητής επιστήμης συστημάτων για την άμυνα και την ασφάλεια στο Σουηδικό Πανεπιστήμιο Άμυνας, διαφώνησε ωστόσο, δηλώνοντας  ότι δεν υπάρχουν στοιχεία σχετικά με το αν τα μετρητά είναι καλύτερα από τις ψηφιακές πληρωμές ενόψει των σύγχρονων απειλών. Επικαλούμενος την Ουκρανία, όπου τα ψηφιακά συστήματα αποδείχθηκαν ζωτικής σημασίας για την ανθεκτικότητά της, είπε: «Η Ουκρανία είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα του να προχωράς στο μέλλον όταν υπάρχει πόλεμος και όχι προς τα πίσω».

naftemporiki.gr