Σ’ έναν κόσμο όπου η δημοκρατία βρίσκεται «σε κίνδυνο», η Ευρώπη είναι η περιοχή όπου η κατάσταση ως προς τον σεβασμό των δικαιωμάτων των εργαζομένων χειροτέρεψε περισσότερο σε δέκα χρόνια, προειδοποιεί σήμερα η Διεθνής Συνομοσπονδία Συνδικαλιστικών Ενώσεων (Confederation syndicale internationale, CSI).
Από τη δημιουργία το 2014 του Δείκτη της CSI για τα δικαιώματα των εργαζομένων σε διεθνές επίπεδο, η 11η έκδοση του οποίου δίνεται στη δημοσιότητα σήμερα, είναι η Ευρώπη αυτή που υπέστη την πιο «απότομη» επιδείνωση, σύμφωνα με τη Συνομοσπονδία στο κείμενο, που δίνεται στη δημοσιότητα τρεις ημέρες μετά τις ευρωεκλογές που σημαδεύτηκαν από την άνοδο της άκρας δεξιάς.
Ευρύτερα, «αυτή τη χρονιά που τέσσερα δισεκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη θα συμμετάσχουν σε εκλογές, αυταρχικές ακροδεξιές δυνάμεις (...) αναζητούν εύκολους αποδιοπομπαίους τράγους (...) κι επιδιώκουν την επιβολή των αντεργατικών προγραμμάτων τους», τονίζει η μεγαλύτερη συνδικαλιστική συνομοσπονδία του κόσμου, προειδοποιώντας: «η δημοκρατία κινδυνεύει».
Στην κλίμακα από το 1 («σποραδικές παραβιάσεις δικαιωμάτων» των εργαζομένων) ως το 5 («καμιά εγγύηση των δικαιωμάτων»), η Ευρώπη, «παρά τη φήμη του παγκόσμιου σημαιοφόρου των δικαιωμάτων των εργαζομένων, είδε τον μέσο βαθμό της να περνά από το 2,56 στο 2,73 μεταξύ του 2023 και του 2024», επισημαίνει με ανησυχία η CSI, στην οποία είναι ενταγμένα 340 συνδικάτα από 169 χώρες και περιοχές.
Το 2014, η Γηραιά Ήπειρος κατέγραψε ακόμη μέσο βαθμό 1,84, θυμίζει η Συνομοσπονδία, η οποία συμπεριλαμβάνει στην περιφέρεια της Ευρώπης και χώρες που δεν είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Βρετανία, Ελβετία, Αλβανία...).
«Η συνεχιζόμενη επιδείνωση υποδεικνύει ότι το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο (...) κατεδαφίζεται συστηματικά από κυβερνήσεις και εταιρείες, με ρυθμό που επιταχύνεται, κάτι που θα έχει σοβαρές συνέπειες στην περιφέρεια και εγείρει κίνδυνο να πυροδοτήσει ανταγωνισμό προς τα κάτω σε παγκόσμια κλίμακα», συνεχίζει.
Επικρίσεις σε Φινλανδία και Ελβετία
Η κατάσταση των εργαζομένων ωστόσο χειροτέρεψε ακόμη περισσότερο αλλού: στην περιφέρεια «της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής» ο μέσος βαθμός επιδεινώθηκε στο 4,74 το 2024 από 4,25 το 2014.
Στην αμερικανική ήπειρο, ο μέσος βαθμός επιδεινώθηκε από το 3,16 το 2014 στο 3,56 δέκα χρόνια αργότερα. Με 16 καταγεγραμμένες δολοφονίες συνδικαλιστών, επί συνόλου 22 από τη δημοσιοποίηση του προηγούμενου δείκτη, οι χώρες της Αμερικής συνολικά παραμένουν «η πιο φονική περιφέρεια» του πλανήτη για τους εργαζόμενους και για τους αντιπροσώπους τους.
Μολονότι δεν καταγράφηκε καμιά δολοφονία στην Ευρώπη την περίοδο 2023-2024, δυο χώρες της Γηραιάς Ηπείρου είδαν τον βαθμό τους να χειροτερεύει.
Η Φινλανδία επικρίνεται για «επανειλημμένες παραβιάσεις» των δικαιωμάτων των εργαζομένων το 2024, ενώ η CSI της πρόσαπτε το 2023 «σποραδικές» παραβιάσεις.
Το Ελσίνκι πληρώνει έτσι «την πρόταση από τη συμμαχία της δεξιάς του πρωθυπουργού Πέτερι Όρπο, μεταρρυθμίσεων που αποτελούν επίθεση άνευ προηγουμένου εναντίον του νορδικού κοινωνικού μοντέλου», εξηγεί η CSI. «Οι εν λόγω μεταρρυθμίσεις έχουν σκοπό να περιοριστούν οι απεργίες σε μια μέρα, θέτουν σε κίνδυνο τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και προτείνουν τη μείωση των παροχών ασθένειας και των επιδομάτων ανεργίας», διευκρινίζει.
«Κατά τη διάρκεια της περασμένης χρονιάς», σημειώνει ο γενικός γραμματέας της Συνομοσπονδίας Λουκ Τριάνγκλ, «παρατηρήσαμε στις νορδικές χώρες ορισμένη αποφασιστικότητα από μέρους κυβερνήσεων και εταιρειών να κατεδαφίσουν θεμέλια της δημοκρατίας» όπως το δικαίωμα στην απεργία και το δικαίωμα στις διαδηλώσεις.
Η Ελβετία επικρίνεται για «επανειλημμένες παραβιάσεις» το 2023 και πλέον θεωρείται πως εξαπολύει «τακτικά» επιθέσεις σε δικαιώματα των εργαζομένων, μια βαθμίδα πιο πάνω στη βαθμολογική κλίμακα της CSI.
Συνολικά το 73% των ευρωπαϊκών χωρών «παραβιάζει το δικαίωμα της απεργίας», ενώ «εργαζόμενοι έγιναν θύματα βίας στο 9% των χωρών» της Γηραιάς Ηπείρου.
Για τον Λουκ Τριάνγκλ, «το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο χειροτερεύει με ταχύτατα. Βρίσκεται σε εξέλιξη δημοκρατική κρίση στην περιοχή, καθώς τα συνδικάτα, τα δικαιώματα των εργαζομένων και η δημοκρατία συνδέονται στενά».
Αχνή αχτίδα ελπίδας: η Ρουμανία είδε τον βαθμό της να βελτιώνεται κατά μια κλίμακα. Πλέον κατηγορείται για «τακτικές» επιθέσεις σε δικαιώματα των εργαζομένων, όχι πια «συστηματικές».
Ανάμεσα στις προόδους που διαπιστώθηκαν στη χώρα αυτή: «το δικαίωμα στην απεργία επεκτάθηκε», ενώ «οι συλλογικές διαπραγματεύσεις είναι πλέον υποχρεωτικές στις επιχειρήσεις οι οποίες απασχολούν πάνω από δέκα εργαζομένους», εξηγεί η CSI.
