Πούτιν: Από τα hunger games στην εργαλειοποίηση του χειμώνα
Σε ρυθμούς back to basics φαίνεται ότι κινείται η Ρωσία μετά την απόφασή της να αποχωρήσει από την συμφωνία για την διακίνηση των ουκρανικών σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας.
Η συμφωνία η οποία είχε επιτευχθεί το καλοκαίρι, αποσκοπούσε στην αποκλιμάκωση των τιμών των σιτηρών και βασικών τροφίμων, δεδομένου ότι η Ουκρανία είναι ένας από τους κορυφαίους προμηθευτές δημητριακών και φυτικών ελαίων στον κόσμο. Πλέον αυξάνονται οι ανησυχίες για νέα επισιτιστική κρίση, γεγονός που εντείνει την πίεση να αναζητηθεί μία λύση.
Ωστόσο, όπως υποστηρίζει το R.Politik, για τον Πούτιν, ο κύριος στόχος όσον αφορά τη συμφωνία, δεν είναι η συμφωνία αυτή καθαυτή, αλλά το να «πουλήσει» την παράτασή της σε όσο το δυνατόν υψηλότερη τιμή. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι δεν ακύρωσε αλλά ανέστειλε τη συμμετοχή της στη συμφωνία, προσπαθώντας να σύρει τη Δύση στο παζάρι, συνεχίζει το το R.Politik υποστηρίζοντας ότι σύμφωνα με το σκεπτικό του Κρεμλίνου, η συμφωνία δίνει στη Ρωσία δύο πλεονεκτήματα:
Πρώτον, αποκτά πλεονέκτημα σε ένα γενικότερο πλαίσιο, και είναι ένας τρόπος για να συρθεί η Δύση σε ένα σχέδιο στο οποίο η Ρωσία πιστεύει ότι μπορεί να επηρεάσει τα δυτικά συμφέροντα και να την εξαναγκάσει να συνεργαστεί.
Δεύτερον, η Μόσχα χρησιμοποιεί τη συμφωνία ως εργαλείο για τον μετριασμό των κυρώσεων που επηρεάζουν έμμεσα τις ρωσικές εξαγωγές σιτηρών και λιπασμάτων.
Μετά την αποχώρηση της Ρωσίας από τη συμφωνία τα πλοία εξακολουθούσαν να αποπλέουν από την Ουκρανία τη Δευτέρα και την Τρίτη. Στο μεταξύ όμως τα Ηνωμένα Έθνη ζήτησαν να ανασταλούν την Τετάρτη τα δρομολόγια των πλοίων που κινούνται μέσω του συγκεκριμένου «διαδρόμου».
Μετά την απόφαση, οι τιμές του σιταριού κινήθηκαν ανοδικά. Η απόφαση ελήφθη από κοινού με την Τουρκία και την Ουκρανία, και σύμφωνα με τον ΟΗΕ είναι «προσωρινή και έκτακτη».
Προηγουμένως η Ρωσία προειδοποίησε ότι δεν μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλεια των πλοίων, χαρακτηρίζοντας παράλληλα «απαράδεκτες» τις εξαγωγές που συνεχίζονται χωρίς τη συμμετοχή της.
Πάντως, σύμφωνα με το R.Politik, ο Πούτιν «πάγωσε» τη συμφωνία για να εξυπηρετήσει ένα γενικότερο στόχο του: να «αποκρούσει» τις επιθέσεις του Κιέβου με οποιοδήποτε τίμημα. «Ο Πούτιν θα ενισχύσει την εικόνα της Ρωσίας ως θύμα και θα δαιμονοποιήσει την εικόνα της Δύσης με σαφή πρόθεση να σώσει τη συμφωνία, αλλά με πολύ υψηλότερο γεωπολιτικό τίμημα που θα πληρώσουν η Ουκρανία και οι σύμμαχοί της», αναφέρει.
Από τα hunger στα freezing games
Ο νέος κύκλος των ρωσικών «hunger games» άνοιξε με την επίθεση, που πραγματοποιήθηκε το Σαββατοκύριακο, με drones στον ρωσικό στόλο της Μαύρης Θάλασσας στην Σεβαστούπολη. Η Μόσχα είχε διπλή αντίδραση σε αυτή την επίθεση, αποσύρθηκε από τη συμφωνία για τα σιτηρά και ενέτεινε τις επιθέσεις της σε πλήθος ουκρανικών περιοχών στοχεύοντας κρίσιμες ενεργειακές εγκαταστάσεις.
Οι επιθέσεις της Δευτέρας μπορεί να έρχονται ως τιμωρία, ωστόσο, επαληθεύουν για άλλη μια φορά το μοτίβο που ακολουθεί η Ρωσία σε αυτή τη φάση: τον ενεργειακό «στραγγαλισμό» των ουκρανικών πόλεων που μένουν χωρίς ρεύμα και νερό την ώρα που οι καιρικές συνθήκες στη χώρα αρχίζουν ήδη να «δαγκώνουν».
Ο ενεργειακός εκβιασμός της Μόσχας θεωρείται ως μια προσπάθεια να κάμψει το ηθικό των Ουκρανών, που ιδανικά θα κατέληγε σε πίεση προς την κυβέρνηση για σύναψη ειρήνης υπό τους όρους της Ρωσίας. Σε αυτή την επιδίωξη λειτουργούν ενισχυτικά οι καιρικές συνθήκες.
Πολλοί Ουκρανοί βλέπουν αυτή την εργαλειοποίηση του χειμώνα ως μια επανάληψη της δεκαετίας του 1930 και του Μεγάλου Λιμού, αναφέρουν οι Dennis Soltys και Alexander Motyl του Atlantic Council.
Ο λιμός της Ουκρανίας έμεινε γνωστός ως Γολοντομόρ («θάνατος από πείνα»). Πολλοί αναλυτές θεωρούν πως ήταν συνέπεια της οικονομικής πολιτικής που ακολούθησε η Σοβιετική Ένωση υπό την ηγεσία του Στάλιν.
Σήμερα οι Ουκρανοί δίνουν στις επιθέσεις του Πούτιν ένα τρομακτικά παρόμοιο όνομα: «Kholodomor» ή «θάνατος από το κρύο».
Ο καιρός μπορεί να επηρεάσει την έκβαση του πολέμου με πολλούς τρόπους, στο μέτωπο της ενεργειακής κρίσης στην Ευρώπη, στη ζωή των απλών Ουκρανών από τους οποίους η Ρωσία προσπαθεί να στερήσει θέρμανση και ηλεκτρισμό και φυσικά στο πεδίο όπου τα στρατεύματα θα κληθούν να αναμετρηθούν με ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες.
«Ο πόλεμος μπορεί να φέρει κάποιες απροσδόκητες και μάλιστα τρομακτικές ανατροπές. Ένα από τα λίγα πράγματα που είναι, ωστόσο, προβλέψιμα είναι το γεγονός ότι ο χειμώνας έρχεται», σημειώνει ο ιστορικός και αναλυτής Lawrence Freedman υπογραμμίζοντας: Το βασικό ερώτημα για τη φετινή χειμερινή περίοδο είναι πόσα από τα στρατεύματα που είχαν την εντολή να διατηρήσουν τις θέσεις τους κατά την έναρξη του πολέμου, θα παραμείνουν εκεί και στο τέλος του.
Οι ουκρανικές δυνάμεις σημείωσαν πρόοδο τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο, όμως η ορμή των επιθέσεώς τους στη Χερσώνα και το Χάρκοβο επιβραδύνεται και η Ρωσία επιδιώκει σε να εκμεταλλευτεί αυτό το παράθυρο ευκαιρίας για να ασκήσει τη μέγιστη πολιτική πίεση στην ουκρανική κυβέρνηση στοχεύοντας τον πληθυσμό της, εξηγούν οι Jack Watling και Nick Reynolds του Royal United Services Institute (RUSI).
Και για τις δύο πλευρές, ο πόλεμος έχει πλέον μετατοπιστεί σε ένα πρωταρχικά αντισυμβατικό στάδιο που θα διαμορφώσει τις διαθέσιμες στρατιωτικές επιλογές την άνοιξη, συνεχίζουν εξηγώντας:
- Για την Ουκρανία, οι χειμερινές συνθήκες θα καταστήσουν πιο δύσκολη την επιμελητεία για τις συμβατικές επιχειρήσεις για την ανάκτηση εδάφους, ενώ η έλλειψη βλάστησης και άλλης κάλυψης θα καταστήσει επικίνδυνη την πρόοδο με περιορισμένη θωράκιση.
- Για τη Ρωσία, που έχει αποδυναμωμένες δυνάμεις και ελάχιστα προετοιμασμένες θέσεις, ο χειμώνας είναι πιθανό να δει περαιτέρω πτώση του ηθικού και σημαντικές απώλειες από τραυματισμούς λόγω έκθεσης.
Αντίθετα, η Ρωσία κινητοποιεί νέες μεγάλες μονάδες προετοιμάζοντας μια εαρινή επίθεση, υπογραμμίζουν. Στην ίδια εκτίμηση καταλήγει έκθεση του Ινστιτούτου για τη Μελέτη του Πολέμου (ISW), σύμφωνα με την οποία, η Ρωσία φαίνεται ότι προετοιμάζεται να συνεχίσει να διεξάγει συμβατικές στρατιωτικές επιχειρήσεις μέχρι το 2023.
Μάλιστα, σύμφωνα με τους αναλυτές, για τον Πούτιν είναι πολύ σημαντική η περίοδος της άνοιξης γιατί:
1. οι συγκρούσεις θα έχουν περάσει από τον στρατηγό χειμώνα
2. μέχρι τότε θα μπορεί να έχει διαθέσιμο νέο αίμα στρατιωτών, ενώ παράλληλα
3. θα μπορέσει να εκτιμήσει τις δυνάμεις του στον ενεργειακό πόλεμο με την Δύση.
Τι εννοούν όμως με τον όρο συμβατικά; «Ο Πούτιν σκοπεύει να συνεχίσει να μάχεται μέχρι το 2023 αντί να περιμένει να εξασφαλίσει κάποιου είδους κατάπαυση του πυρός ή να προχωρήσει σε κλιμάκωση με τρόπο που θα μπορούσε να τερματίσει τον πόλεμο- με τη χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων- με τους όρους του», αναφέρουν.
Επομένως δεν αναμένεται- αν και δεν αποκλείεται εντελώς- κλιμάκωση με χρήση κάποιου είδους πυρηνικό όπλο. Αυτό είναι κάτι για το οποίο είδαμε τελευταία και τον ίδιο τον Πούτιν να διαβεβαιώνει, ότι η Ρωσία δεν έχει ανάγκη να προβεί στη χρήση πυρηνικών.
Οι δύο εκδοχές του Πούτιν για τα πυρηνικά
Γιατί αυτή η αλλαγή της ρητορικής του; Σύμφωνα με το R.Politic, η ρητορική του Πούτιν διαθέτει δύο εκδοχές, τις οποίες συχνά χρησιμοποιεί χωριστά, δίνοντας την εντύπωση ότι έρχονται σε αντίθεση μεταξύ τους.
Η πρώτη αφορά τη βασική του στάση, ότι η Ρωσία δεν θέλει να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα και δεν ωφελείται από τη χρήση τους. Η δεύτερη είναι ότι θα χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα υπό τις συνθήκες που περιγράφονται στο στρατιωτικό δόγμα, εφόσον δηλαδή υπάρχει υπαρξιακή απειλή για τη Ρωσία.
Αυτές οι δύο εκδοχές δεν έρχονται σε αντίθεση μεταξύ τους, αλλά δίνοντας έμφαση στη μία δημιουργείται μια διαφορετική εντύπωση και ερμηνεύεται είτε ως προσπάθεια αποκλιμάκωσης στην πρώτη εκδοχή, είτε ως απειλή στη δεύτερη.
«Για παράδειγμα, αν ρωτήσει κανείς τον Πούτιν αν θέλει να συνεχίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, θα απαντήσει φυσικά όχι, η Ρωσία είναι μια ειρηνική χώρα. Αλλά αν ρωτήσει γιατί συμβαίνει ο πόλεμος, θα απαντήσει ότι διαφορετικά θα είχε γίνει πόλεμος εναντίον της Ρωσίας. Το ίδιο είναι και εδώ. Δεν σκοπεύει να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα, αλλά θα το κάνει αν χρειαστεί», εξηγεί το R.Politik δίνοντας άλλη μία παράμετρο που επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο τοποθετείται κάθε φορά ο Ρώσος πρόεδρος αναφορικά με τα πυρηνικά όπλα: εκφράζεται σε σχέση με την κατάσταση στο πεδίο.
Όταν επομένως νιώθει ότι η Ρωσία δεν χάνει, τότε καθησυχάζει τον κόσμο για την χρήση πυρηνικών. Όταν όμως νιώθει ότι οι Ουκρανοί ασκούν σημαντική πίεση, τότε επαναφέρει τις απειλές. «Δεν πρέπει να ερμηνεύουμε τα λόγια του Πούτιν με βάση την ιδέα ότι αλλάζει τη θέση του, αλλά με βάση την εκτίμηση της υποκειμενικής του αίσθησης για την κατάσταση στην Ουκρανία».
«Τα λεκτικά παιχνίδια του Πούτιν με το εξωτερικό κοινό συνίστανται στην εξισορρόπηση των δύο εκδοχών». Και το πώς λειτουργεί αυτό; «Όταν ο Πούτιν πιστεύει ότι η στρατιωτική κατάσταση στην Ουκρανία είναι λίγο-πολύ υπό έλεγχο, χρησιμοποιεί τη βασική εκδοχή, λέγοντας ότι η Ρωσία δεν θέλει και δεν θα χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα. Οι απειλές μπαίνουν στο παιχνίδι όταν ο Πούτιν έχει την αίσθηση ότι η Ουκρανία ξεπερνά τα όριά της και η Δύση χρειάζεται ένα σπρώξιμο, ένα σοκ (καθώς η Ουκρανία είναι εργαλείο της Δύσης). Αυτό συνέβη τον Απρίλιο και στα τέλη Σεπτεμβρίου. Κάθε φορά που οι ρωσικές δυνάμεις υποχωρούσαν».
Πηγή: Ναυτεμπορική
