Ζαπορίζια: «Εκτός ελέγχου» ο πυρηνικός σταθμός – «Εξαιρετικά υψηλός» ο κίνδυνος
Ο σταθμός της Ζαπορίζια στην Ουκρανία, το μεγαλύτερο πυρηνικό εργοστάσιο στην Ευρώπη, βρίσκεται «εντελώς εκτός ελέγχου» και η κατάσταση είναι «εξαιρετικά επικίνδυνη», προειδοποιεί ο επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας, ο οποίος καλεί τη Ρωσία να επιτρέψει την είσοδο ειδικών ώστε να αποφευχθεί πυρηνικό ατύχημα.
«Κάθε αρχή πυρηνικής ασφάλειας έχει παραβιαστεί» δήλωσε στο Associated Press o Ραφαέλ Γκρόσι, γενικός διευθυντής της IΑΕΑ, τονίζοντας ότι κάθε μέρα που περνά γίνεται και πιο επικίνδυνη μετά την κατάληψη των εγκαταστάσεων από τις ρωσικές δυνάμεις στις αρχές Μαρτίου.
«Αυτό που διακυβεύεται είναι εξαιρετικά σοβαρό και εξαιρετικά επικίνδυνο» είπε.
Ο ηλεκτροπαραγωγικός σταθμός της Ζαπορίζια, κοντά στο Ένερχονταρ της νοτιοανατολικής Ουκρανίας βρίσκεται «σε περιοχή όπου εξελίσσεται ενεργός πόλεμος», πρόσθεσε.
Ακόμα και η φυσική ακεραιότητα της εγκατάστασης βρίσκεται σε κίνδυνο, ανέφερε ο επικεφαλής της ΙΑΕΑ, θυμίζοντας ότι η περιοχή δέχτηκε βολές όλμων πριν καταληφθεί από τους Ρώσους λίγες ημέρες μετά την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου. Έκτοτε η Ρωσία και η Ουκρανία αλληλοκατηγορούνται για επιθέσεις στη Ζαπορίζια.
H εγκατάσταση της Ζαπορίζια περιλαμβάνει έξι μεγάλους αντιδραστήρες (CC BY-SA 3.0)
Έχει πλέον διαμορφωθεί μια «παράδοξη κατάσταση», στην οποία η Ρωσία ελέγχει τον σταθμό αλλά οι Ουκρανοί εργαζόμενοι τον διαχειρίζονται, κάτι που οδηγεί σε τριβές και καταγγελίες για βία. Οι επαφές της ΙΑΕΑ με το προσωπικό είναι περιορισμένες και «προβληματικές» είπε ο Γκρόσι.
Ανησυχία για πυρηνικά υλικά
Ο γενικός διευθυντής της διεθνούς υπηρεσίας ανέφερε ακόμα ότι η εφοδιαστική αλυσίδα του σταθμού έχει διαταραχθεί και παραμένει ασαφές αν παραδίδονται ανταλλακτικά και υλικά που απαιτούνται για ασφαλή λειτουργία.
Η ΙΑΕΑ θα ήθελε να επιθεωρήσει την εγκατάσταση για να βεβαιωθεί ότι τα πυρηνικά καύσιμα είναι ασφαλή, «και υπάρχουν πολλά πυρηνικά υλικά που πρέπει να ελεγχθούν» είπε.
Σιλό σιτηρών που καταστράφηκε στους ρωσικούς βομβαρδισμούς τον Ιούλιο. Η Ζαπορίζια βρίσκεται κοντά σε περιοχές που ελέγχει η Ρωσία (Reuters)
Η κατάληψη του σταθμού της Ζαπορίζια δημιούργησε εξαρχής φόβους ότι οι μεγαλύτεροι από τους 15 αντιδραστήρες της Ουκρανίας θα μπορούσαν να υποστούν ζημιές και να προκαλέσουν διεθνή κρίση, όπως συνέβη το 1986 με το πυρηνικό δυστύχημα του Τσερνόμπιλ, περίπου 110 χιλιόμετρα από το Κίεβο.
Από την πρώτη μέρα της εισβολής οι ρωσικές δυνάμεις κατέλαβαν τη λεγόμενη ζώνη αποκλεισμού στο Τσερνόμπιλ, παρέδωσαν όμως τον έλεγχο πίσω στους Ουκρανούς στο τέλος Μαρτίου.
Ο Γκρόσι επισκέφθηκε το Τσερνόμπιλ στις 27 Απριλίου και έγραψε στο Twitter ότι το επίπεδο ασφάλειας ήταν «σαν κόκκινο φωτάκι που αναβοσβήνει». Ανέφερε όμως την Τρίτη ότι η αποστολή της ΙΑΕΑ στον κατεστραμμένο πυρηνικό σταθμό είναι «πολύ επιτυχής μέχρι στιγμής».
«Η ΙΑΕΑ, διά της παρουσίας της, θα είναι αποτρεπτικός παράγοντας για οποιαδήποτε μορφή βίας κατά του πυρηνικού σταθμού» της Ζαπορίζια» τόνισε ο Γκρόσι.
«Απευθύνω έκκληση και στις δύο πλευρές να αφήσουν αυτή την αποστολή να προχωρήσει.
