«Σύνδρομο long covid»: Ο μακρύς χρόνος του κορωνοιού, το Πόρτο και η «κοινωνική» Ευρώπη - Γράφει ο Κώστας Αργυρός
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες συναντιώνται την Παρασκευή στο Πόρτο, στο πλαίσιο μιας «κοινωνικής συνόδου κορυφής» αλλά κάποια από τα φλέγοντα ζητήματα για το μέλλον των κοινωνιών της Ευρώπης δεν βρίσκονται και τόσο ψηλά στην ατζέντα.
Ολοένα και συχνότερα επιστήμονες από διαφορετικές χώρες μιλούν για νέες πτυχές που εμφανίζονται σε σχέση με την αντιμετώπιση του Sars-cov-2, κάτι που δείχνει πόσο λίγα γνωρίζουμε για αυτό το νέο παθογόνο και τις μολυσματικές ασθένειες, που προκύπτουν από αυτό. Οπως σημείωνε σε μια πρόσφατη έκθεσή του το γερμανικό Ινστιτούτο Robert Koch, αυτό που θα αποτελέσει μια μεγάλη πρόκληση για τα συστήματα υγείας τα επόμενα χρόνια θα είναι η αντιμετώπιση των μακροπρόθεσμων συνεπειών της ασθένειας. Ενα μεγάλο ποσοστό ασθενών δεν αναρρώνει πλήρως μετά την υπέρβαση της οξείας φάσης της λοίμωξης. Περίπου ένα 10% αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα για μήνες μετά την πρώτη μόλυνση, είτε είχε χρειαστεί να νοσηλευτεί, είτε όχι. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα γίνεται λόγος και για ασθενείς που ήταν ασυμπτωματικοί και δεν είχαν ανιχνευθεί ως τέτοιοι. Οπως επισημαίνεται στη σχετική έκθεση «δεν υπάρχουν συγκεκριμένες εξετάσεις για το λεγόμενο "Σύνδρομο Long Covid". Οι ανοσολογικές μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να ευθύνονται οι φλεγμονώδεις αντιδράσεις στα αιμοφόρα αγγεία. Η ταλαιπωρία των πληγέντων είναι υψηλή και απαιτεί διεπιστημονική θεραπεία».
Στον επιστημονικό Τύπο γίνεται αναφορά σε τέτοιες μακροχρόνιες επιπτώσεις, που μπορούν να ξεκινούν από διαρκή κόπωση, δυσκολίες στην αναπνοή ή ακόμα και καρδιακά προβλήματα. Σημαντικές είναι φυσικά και οι ψυχολογικές επιπτώσεις. Σε κάθε περίπτωση όλα αυτά επιβαρύνουν την οικογενειακή και επαγγελματική κατάσταση και συνολικά την ποιότητα ζωής των ασθενών.
Οργανώσεις και συνδικάτα ιατρών και νοσηλευτικού προσωπικού έχουν επισημάνει αυτή τη διάσταση της πανδημίας και τονίζουν ότι η υποχώρηση των «άμεσων συμπτωμάτων» της δεν θα σημάνει απαραίτητα και το τέλος της επιβάρυνσης για τα συστήματα υγείας. Αυτές τις μέρες οργανώνονται πανευρωπαϊκές κινητοποιήσεις με στόχο να τεθεί το θέμα της αναβάθμισης των δημοσίων συστημάτων υγείας στην αποκαλούμενη «Κοινωνική Σύνοδο Κορυφής» του Πόρτο που ξεκινά την Παρασκευή. Ενδεικτικό είναι πάντως ότι ορισμένοι Ευρωπαίοι ηγέτες, με πρώτη και καλύτερη την καγκελάριο Μέρκελ, αποφάσισαν να μην ταξιδέψουν στην Πορτογαλία και δήλωσαν ότι θα πάρουν μέρος στις εργασίες μέσω τηλεδιάσκεψης, αν και η πρόσκληση του Αντόνιο Κόστα αφορούσε φυσική παρουσία. Αυτό από μόνο του θεωρήθηκε ήδη ως σημάδι απαξίωσης από τη γερμανική πλευρά.
Δεν είναι επίσης τυχαίο ότι το πρόγραμμα EU4Health, που υποτίθεται ότι θα αποτελούσε την ευρωπαϊκή απάντηση στην πανδημία στο πλαίσιο των προγραμμάτων ανάκαμψης προβλέπει το ποσό των 9,4 δισ. και μάλιστα όχι για πόρους, που θα διατεθούν απαραίτητα για την απευθείας ενίσχυση νοσοκομείων και του προσωπικού τους. Μιλάμε ουσιαστικά για περίπου 20 ευρώ παραπάνω ανά Ευρωπαίο πολίτη.
Κι όλα αυτά ενώ σε όλες ανεξαιρέτως τις χώρες της Ευρώπης οι πολίτες έβγαιναν στα μπαλκόνια για να χειροκροτήσουν τους «σύγχρονους ήρωες», όπως χαρακτηρίστηκαν τα μέλη του υγειονομικού προσωπικού στην πρώτη φάση της πανδημίας. Σε πολλές χώρες οι ήρωες αυτοί ήταν άνθρωποι μεγάλης ηλικίας και όχι πλήρους απασχόλησης, αλλά με εποχικές και προσωρινές συμβάσεις. Είναι το αποκαλούμενο σύστημα των «zero hours contracts», (συμβάσεις μηδενικών ωρών), όπως βαφτίστηκαν στη Βρετανία, όπου ο εκάστοτε εργοδότης απασχολεί τον εργαζόμενο, μόνο όσο τον έχει ανάγκη.
Μερικά στοιχεία που δόθηκαν αυτές τις μέρες στη δημοσιότητα για τις συνθήκες εργασίας αυτών των ηρώων και τις συνέπειες της εργασίας τους είναι συγκλονιστικά. Στην Πορτογαλία για παράδειγμα, όπου νοσοκόμοι/ες χρειάστηκε να δουλέψουν συχνά και 14 ημέρες σερί, τα τρία τέταρτα των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι πάσχουν από άγχος και ένα 15% από κατάθλιψη. Το να βλέπεις κάθε μέρα δεκάδες συμπολίτες σου να «φεύγουν» δεν είναι και ότι καλύτερο μπορεί να βιώσει κανείς.
Ιδιαίτερα δύσκολη ήταν φυσικά η πρώτη φάση της πανδημίας, όπου ακόμα και σε χώρες με ισχυρά συστήματα υγείας, όπως η Σουηδία το 37% αναγκάστηκε σε κάποια φάση να δουλέψει χωρίς προστατευτικά μέσα. Στη γειτονική Φινλανδία οι νοσηλευτές/τριες αναγκάζονταν να φτιάχνουν χειροποίητες μάσκες από χαρτί κουζίνας και να φορούν αδιάβροχα αντί για στολές προστασίας. Τέτοια αναρίθμητα περιστατικά αναφέρουν αυτές τις μέρες οι οργανώσεις των εργαζόμενων στο χώρο της υγείας. Σημειώνουν επίσης ότι επειδή η πανδημία αντιμετωπίστηκε σε πολλές περιπτώσεις με «εποχικό» προσωπικό, πολλοί από αυτούς τους εργαζόμενους δεν είχαν καν ασφάλιση τέσσερεις ή έξι εβδομάδες μετά τη λήξη των συμβάσεων τους.
Το ενδεχόμενο ενός νέου κύματος, αλλά και οι προαναφερθείσες προκλήσεις από το «Σύνδρομο Long Covid» θα πρέπει να δώσουν τέλος σε όλες αυτές τις παραφωνίες, που εμφανίστηκαν από το γεγονός ότι τα συστήματα υγείας σχεδόν πουθενά στον πλανήτη δεν ήταν έτοιμα να αντιμετωπίσουν μια πραγματική κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Οι ελπίδες ότι η σύνοδος του Πόρτο θα μπορούσε να είναι «μια νέα αρχή» είναι μάλλον λιγοστές.
