Ιδού το χάσμα των μισθών των εκπαιδευτικών στην Ε.Ε! – Έρευνα του Κώστα Αργυρού

Σημαντικές διαφορές στους μισθούς δασκάλων και καθηγητών ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ καταγράφει το σύστημα «Ευριδίκη» της Κομισιόν, καθώς επίσης και στη μισθολογική εξέλιξη των εκπαιδευτικών, με την Ελλάδα να βρίσκεται στις χαμηλές κατηγορίες.

Τα σχολεία παραμένουν ανοιχτά σε όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρώπης, παρά τα υπόλοιπα περιοριστικά μέτρα και οι εκπαιδευτικοί έχουν να εργαστούν σε πρωτόγνωρες συνθήκες τόσο σε σχέση με την ίδια τη διδασκαλία όσο και με την περιρρέουσα ατμόσφαιρα (υγειονομικές προφυλάξεις, ψυχολογική πίεση).

Και ενώ παντού σημειώνεται πόσο δύσκολη και σημαντική είναι η δουλειά τους, από την άλλη αποδεικνύεται ότι δεν υπάρχει καμιά «σύγκλιση» εντός της ΕΕ σε ότι αφορά τις αμοιβές τους, αλλά και την μισθολογική ανέλιξη τους. Μια μεγάλη έρευνα της Κομισιόν για το σχολικό έτος 2018/19, στο πλαίσιο του προγράμματος/δικτύου «Ευρυδίκη» καταδεικνύει αυτές τις διαφορές και επιτρέπει συγκρίσεις ανάμεσα στις 27 χώρες μέλη το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και 10 ακόμα χώρες από την Αλβανία μέχρι την Ισλανδία και από την Τουρκία μέχρι τη Ρωσία.

Οι διαφορές έχουν να κάνουν φυσικά με το βιοτικό επίπεδο της κάθε χώρας, αλλά όχι μόνο με αυτό και είναι συχνά αποκαλυπτικές του πώς αντιλαμβάνεται τελικά το κάθε κράτος μέλος τον ρόλο των εκπαιδευτικών.

Η Ελλάδα σε ότι αφορά τους μισθούς των εκπαιδευτικών βρίσκεται σαφώς κάτω από το μέσο όρο και αυτό ισχύει τόσο για τον αρχικό μισθό, όσο και για τις αμοιβές μετά από 15 ή 25 χρόνια εργασίας.

Ο μέσος όρος των 42 εκπαιδευτικών συστημάτων που συγκρίθηκαν κυμαίνεται από 24.499 ευρώ στην προσχολική εκπαίδευση, 26 237 ευρώ στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, 27 419 ευρώ στην κατώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση έως και 28 420 ευρώ στην ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Υψηλότεροι από τον μέσο όρο είναι οι αρχικοί μισθοί των εκπαιδευτικών στο Βέλγιο, την Ιρλανδία, την Ισπανία, τις Κάτω Χώρες, την Αυστρία, τη Φινλανδία, τη Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο (Σκωτία). Οι υψηλότεροι μισθοί είναι στη Δανία, τη Γερμανία, το Λουξεμβούργο, την Ελβετία, την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία, όλες χώρες με υψηλό κατά κεφαλήν ΑεγχΠ.

Σε έξι χώρες της ΕΕ (Βουλγαρία, Λετονία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουμανία και Σλοβακία), ο πρώτος μισθός των εκπαιδευτικών είναι κάτω από 9.000 ευρώ ετησίως. Αυτές οι έξι χώρες έχουν το χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην ΕΕ. Ομοίως, χαμηλά επίπεδα μισθών βρίσκονται στην Αλβανία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο, τη Βόρεια Μακεδονία, τη Σερβία και την Τουρκία.

Μερικές ακόμα ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις της «Ευρυδίκης»

• Οι ακαθάριστοι νόμιμοι αρχικοί μισθοί μπορούν να κυμαίνονται από περίπου 5.000 σε περισσότερους από 80.000 ευρώ ετησίως, ανάλογα με τη χώρα. Στην Ελλάδα είναι περίπου 13.000 ευρώ, χαμηλότεροι και από την Εσθονία (14.600).
• Σε δώδεκα χώρες, όλοι οι αρχικοί εκπαιδευτικοί έχουν τον ίδιο νόμιμο μισθό ανεξάρτητα από το επίπεδο εκπαίδευσης στο οποίο διδάσκουν. Στα υπόλοιπα μέλη, υπάρχουν διαφορές μισθών, που συνδέονται γενικά με διαφορές στις ελάχιστες απαιτήσεις προσόντων.
• Σε περίπου τα μισά εκπαιδευτικά συστήματα, οι εκπαιδευτικοί λαμβάνουν οικονομική αποζημίωση για περαιτέρω τυπικά προσόντα. Μπορούν να τοποθετηθούν σε υψηλότερη μισθολογική κλίμακα, να τους αναγνωριστούν επιπλέον έτη υπηρεσίας ή να λάβουν κάποιο επίδομα.
• Υπάρχουν σημαντικές διαφορές στο ποσό και το χρονοδιάγραμμα των αυξήσεων μισθών που σχετίζονται με τη διάρκεια υπηρεσίας. Ανάλογα με τη χώρα, οι αρχικοί μισθοί μπορούν να αυξηθούν κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας ενός δασκάλου από 12% έως 116%. Ο μέσος αριθμός ετών που απαιτείται για να φτάσει στην μισθολογική κορυφή ένας εκπαιδευτικός είναι από 6 χρόνια στο Ηνωμένο Βασίλειο (Σκωτία) έως 42 χρόνια στην Ουγγαρία. Στην Ιρλανδία, στην Ολλανδία και την Πολωνία, οι νόμιμοι αρχικοί μισθοί των εκπαιδευτικών μπορούν να αυξηθούν κατά περισσότερο από 60% τα πρώτα δεκαπέντε χρόνια στην υπηρεσία, και ακόμη περισσότερο τα επόμενα χρόνια. Στην Ελλάδα οι μισθολογικές αυξήσεις δεν είναι τόσο σημαντικές.

• Είναι εντυπωσιακές οι διαφορές μισθών ανάμεσα στις δύο «σημαντικότερες χώρες» της ΕΕ με τους μισθούς στη Γερμανία να είναι υπερδιπλάσιοι εκείνων στη Γαλλία. Επίσης στο Ηνωμένο Βασίλειο ξεχωρίζουν οι διαφορές ανάμεσα στους πιο καλοπληρωμένους Σκωτσέζους σε σχέση με τους Άγγλους εκπαιδευτικούς.
• Το 2018/19, οι εκπαιδευτικοί είδαν τους νόμιμους μισθούς τους να αυξάνονται στα περισσότερα εκπαιδευτικά συστήματα, αλλά οι αυξήσεις ήταν γενικά μέτριες ή αντιστοιχούσαν στον πληθωρισμό. Στην Ελλάδα, το Λουξεμβούργο, την Πορτογαλία,
  την Αλβανία, την Ελβετία, το Λιχτενστάιν και το Μαυροβούνιο, δεν υπήρχαν σχεδόν
  καθόλου αλλαγές σε σύγκριση με το 2017/18. Βεβαίως ο μισθός ενός πρωτοδιορισθέντος Ελβετού δασκάλου είναι περίπου πενταπλάσιος εκείνου ενός Έλληνα και 12πλάσιος ενός Βούλγαρου
  
  
• Από την άλλη Βουλγαρία, Τσεχία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Ρουμανία και Σλοβακία συνέχισαν τα μέτρα εφαρμογής που θεσπίστηκαν τα προηγούμενα χρόνια για τη βελτίωση των μισθών των εκπαιδευτικών.
  Στην πραγματικότητα, αυτές οι χώρες παρουσιάζουν την υψηλότερη αύξηση των αρχικών μισθών (προσαρμοσμένη στον πληθωρισμό) τα τελευταία τέσσερα χρόνια στην ΕΕ. Από το 2014/15, οι αρχικοί μισθοί προσαρμοσμένοι για τον πληθωρισμό έχουν επίσης αυξηθεί σημαντικά στην Ιρλανδία, τη Μάλτα και τη Σουηδία.
• Το πραγματικό επίπεδο μισθών συσχετίζεται έντονα με το κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ μιας χώρας, δηλαδή όσο υψηλότερο είναι το κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ, τόσο υψηλότερος είναι ο μέσος ετήσιος μισθός. Κατά μέσο όρο, συνήθως οι προσχολικοί δάσκαλοι κερδίζουν λιγότερα και οι εκπαιδευτικοί της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης γενικά κερδίζουν περισσότερα.
• Οι διευθυντές των σχολείων πληρώνονται συχνά με διαφορετική μισθολογική κλίμακα από τους δασκάλους και οι μισθοί τους τείνουν αυξητικά, ανάλογα με το μέγεθος του σχολείου. Στα περισσότερα εκπαιδευτικά συστήματα, υπάρχουν σημαντικές μισθολογικές
  διαφορές μεταξύ των διευθυντών του σχολείου, ανάλογα με το μέγεθος ή άλλους παράγοντες, όπως η εμπειρία τους και οι ευθύνες τους.

Για όποιον ενδιαφέρεται ολόκληρη η έκθεση στα αγγλικά στη σελίδα της Κομισιόν: https://eacea.ec.europa.eu/national-policies/eurydice/content/teachers-and-school-heads-salaries-and-allowances-europe-201819_en