Ο κορωνοϊός διχάζει τις κοινωνίες - Ρεπορτάζ του Κώστα Αργυρού

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα βρεθούν τους επόμενους μήνες στριμωγμένες ανάμεσα σε δυο βαθιά διχασμένες ομάδες που ζητούν ακριβώς το αντίθετο η μια από την άλλη. Η μια αυστηρότερα μέτρα και η άλλη περισσότερη «χαλάρωση»

Καθώς ο Αύγουστος πλησιάζει προς το τέλος του και μαζί του και η κορύφωση των καλοκαιρινών διακοπών για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, οι ενδείξεις μας υποχρεώνουν να ανησυχούμε. Αντί για την ποθούμενη ανάκαμψη της οικονομίας βρισκόμαστε πιθανότατα μπροστά σε μια «ανάκαμψη της πανδημίας». Σχεδόν σε όλες τις χώρες της ΕΕ παρατηρείται όλο τον Αύγουστο άνοδος των καταγεγραμμένων κρουσμάτων covid-19, ορισμένες χώρες έχουν αρχίσει να χαρακτηρίζουν άλλες ως «περιοχές υψηλού ρίσκου» και σχεδόν όλες οι κυβερνήσεις μελετούν το ενδεχόμενο επιβολής νέων, αυστηρότερων περιοριστικών μέτρων, αποφεύγοντας πάντως να μιλήσουν για ένα δεύτερο γενικό lockdown.

Την ίδια στιγμή σχεδόν παντού παρατηρείται το φαινόμενο ενός βαθύ διχασμού των κοινωνιών σε σχέση με το πώς θα πρέπει να αντιμετωπιστεί το δεύτερο κύμα πανδημίας. Σε πολλές χώρες γίνονται διαδηλώσεις και διάφορα happenings από αρνητές της ίδιας της ύπαρξης του ιού μέχρι πολέμιους της μάσκας, την ίδια στιγμή που ένα μάλλον μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνίας δείχνει να ανησυχεί και ζητά περισσότερη προστασία ενόψει φθινοπώρου.

Μάλιστα σε κάποιες χώρες οι διαδηλώσεις κατά της μάσκας και των «κλεισιμάτων» έχουν λάβει επιθετικό χαρακτήρα, ειδικά αν υποφώσκει και μια γενικότερη δυσαρέσκεια με την εκάστοτε κυβέρνηση.

Η ολλανδική «απόδειξη»
Μια πολύ χαρακτηριστική δημοσκόπηση δημοσιεύτηκε αυτές τις ημέρες στην Ολλανδία, μια χώρα που πήρε μεν μέτρα περιορισμού, αλλά λιγότερο αυστηρά σε σχέση με τη γειτονική της Γερμανία ή με το Βέλγιο. Αυτή την εβδομάδα πάντως η Χάγη εξέπεμψε σήμα για σκληρότερα μέτρα, βλέποντας τα επιβεβαιωμένα κρούσματα να ανεβαίνουν. Ομως στην έρευνα σε ένα δείγμα 1.077 ερωτηθέντων τέσσερεις στους δέκα Ολλανδούς δήλωσαν ότι δεν έχουν καμιά εμπιστοσύνη ότι η κυβέρνησή τους χειρίζεται σωστά το θέμα. Το
αντίστοιχο ποσοστό τον περασμένο Μάρτιο ήταν μόλις 15%.
Αλλά αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι η κριτική προς τα μέτρα έρχεται και από τις δύο μεριές. Και από εκείνους που τα θεωρούν ότι δεν είναι αρκετά για να σταματήσουν την εξάπλωση του ιού (43%) και από εκείνους, που τα θεωρούν ως καταπάτηση της ελευθερίας τους (33%). Τα αντίστοιχα ποσοστά το Μάρτιο ήταν 22% και 17% κάτι που επιβεβαιώνει την εκτίμηση ότι και τα δύο «στρατόπεδα» έχουν γίνει πιο συμπαγή, πολώνοντας σε μεγάλο βαθμό την κοινωνία και ενισχύοντας τόσο τάσεις αμφισβήτησης της κρατικής εξουσίας, όσο και συγκρουσιακές διαθέσεις.
Αντίστοιχο είναι το κλίμα και στη Γερμανία, όπου οι μεγαλύτερες ηλικίες δείχνουν να φοβούνται μια υποτροπή της πανδημίας και είναι έτοιμες αν χρειαστεί «να κλειστούν στο σπίτι», την ώρα που οι νεώτερες γενιές δείχνουν ολοένα και πιο ξεκάθαρα τάσεις ανυπακοής, αλλά και δυσαρέσκεια για την ολοένα και διευρυνόμενη εξουσία των αστυνομικών δυνάμεων στις οποίες, όπως στις άλλες χώρες άλλωστε ανατίθεται το καθήκον τήρησης των μέτρων.
Προφανώς αυτός είναι και ο λόγος που η κυβέρνηση Μέρκελ διαβεβαιώνει κάθε τόσο ότι δεν θα υπάρξει πάλι γενικό lockdown. Πάντως όπως και στην Αυστρία υπάρχουν πολλοί που προσπαθούν να προσβάλουν κάποια μέτρα όπως η χρήση της μάσκας ως αντισυνταγματικά, προκαλώντας και την αντίστοιχη «φασαρία» στο διαδίκτυο.
Κάτι αντίστοιχο έγινε και στην πόλη του Αμστερνταμ. Αυτοί που προσέφυγαν στο δικαστήριο υποστηρίζοντας ότι η απόφαση των τοπικών αρχών για χρήση μάσκας σε πολυσύχναστους χώρους προσβάλει την ελευθερία τους, τελικά δεν δικαιώθηκαν και θα πρέπει να συμμορφωθούν. Αλλά προφανώς η ιστορία δεν τελειώνει εδώ. Το μεγάλο χάσμα που αποτυπώνεται στο πώς οι πολίτες προσλαμβάνουν την πανδημία είναι πιθανό να οδηγήσει τους επόμενους μήνες σε έντονες κοινωνικές αντιπαραθέσεις και πολιτικές ανακατατάξεις, όπως προειδοποιούν πολλοί επιστήμονες. Κοινωνιολόγοι, ψυχολόγοι, πολιτικοί επιστήμονες που στέκονται τόσο στην ψυχολογική επιβάρυνση μετά από επτά μήνες πανδημίας, όσο και στην οικονομική πίεση, που υφίσταται ένα τεράστιο κομμάτι των κοινωνιών σε όλη την Ευρώπη και αντιμετωπίζει με μεγάλη ανησυχία το αύριο.