Γερμανικά «ρομπότ εσωτερικού»ως απάντηση στην αποπαγκοσμιοποίηση
Η ανασφάλεια που προκάλεσε η πανδημία εκτιμάται ότι θα υποχρεώσει σε αλλαγή πλεύσης την γερμανική βιομηχανία, ενισχύοντας τάσεις επαναπατρισμού με αιχμή του δόρατος τη ρομποτική.
Γράφει ο Κώστας Αργυρός -
Πολλοί είναι οι επιστήμονες, που μιλούν για μια επόμενη ημέρα της πανδημίας, που θα ενισχύσει την «απο-παγκοσμιοποίηση» μια στροφή δηλαδή σε παραγωγικές διαδικασίες που θα κοιτούν «προς τα μέσα» και θα
περιορίζουν εξαρτήσεις από εξωτερικούς αστάθμητους παράγοντες. Φυσικά είναι πολύ νωρίς ακόμα για να προβλέψει το εύρος, την ένταση και τις συνέπειες αυτής της διαδικασίας.
Πάντως ο όρος αποπαγκοσμιοποίηση ακούγεται ολοένα και περισσότερο στο δημόσιο διάλογο που διεξάγεται τους τελευταίους μήνες στην παγκόσμια πρωταθλήτρια των εξαγωγών Γερμανία, η οποία όχι μόνο εξάγει στο εξωτερικό, αλλά σε μεγάλο βαθμό παράγει κιόλας σε χώρες με πολύ φθηνότερο εργατικό κόστος.
Ως μια πιθανή εξέλιξη ορισμένοι οικονομολόγοι βλέπουν μια πιθανή τάση επιστροφής της παραγωγικής διαδικασίας εντός των συνόρων με την αξιοποίηση των δυνατοτήτων της ρομποτικής. Την άποψη αυτή υποστηρίζει και η Ντάλια Μαρίν καθηγήτρια Διεθνών Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου, η οποία σε κείμενο της στο περιοδικό «der Spiegel» αποκαλεί την πανδημία ως την ευκαιρία για μια «αναγέννηση της γερμανικής βιομηχανίας».
Οπως γράφει χαρακτηριστικά: «Ο λογαριασμός είναι απλός. Μια επιχείρηση στη Γερμανία πρέπει να πληρώσει πολύ περισσότερα σε ένα Γερμανό εργάτη, από ότι σε έναν στην Κίνα. Αλλά ένα γερμανικό ρομπότ δεν απαιτεί καν μισθό, για να μην μιλήσουμε για τις κοινωνικές παροχές, όπως η ασφάλιση υγείας ή τα επιδόματα ασθενείας»..
Κατά την άποψη της καθηγήτριας η τάση αυτή είχε ήδη αρχίσει να εκδηλώνεται μετά το ξέσπασμα της κρίσης του 2008-2009. Τότε αποδείχθηκε πόσο ευάλωτη μπορεί να είναι η παγκόσμια παραγωγική αλυσίδα αν σπάσει κάποιος κρίκος της. Από τις αρχές της δεκαετίας του ΄10 άρχισε λοιπόν να ενισχύεται ακριβώς η αντίστροφη τάση από εκείνη που κυριάρχησε την δεκαετία του 1990.
Τότε μετά το άνοιγμα της Ανατολικής Ευρώπης και την «ανακάλυψη» φθηνού εργατικού δυναμικού η γερμανική βιομηχανία άρχισε να μεταθέτει ολοένα και μεγαλύτερο κομμάτι της παραγωγικής της δραστηριότητας στο εξωτερικό. Ακολούθησε και η ενσωμάτωση της Κίνας στην αλυσίδα της παγκόσμιας παραγωγικής δρατηριότητας.
Οταν το 2008 άρχισαν οι πρώτες σκέψεις για μια τέτοια μεταστροφή, η εφαρμογή της ρομποτικής ήταν ήδη έντονη στη Γερμανία και ειδικά σε τομείς «ραχοκοκκαλιά» της οικονομίας της όπως η αυτοκινητοβιομηχανία.
Από το 2011 η «μετανάτευση» στο εξωτερικό άρχισε να έχει αρνητικό πρόσημο. Η πρόσφατη κρίση που έκλεισε τα σύνορα και έσπασε την αλυσίδα τροφοδοσίας σε συνδυασμό με το «φθηνό χρήμα» των κεντρικών τραπεζών θα ενισχύσει αυτή την εξέλιξη επιστροφής στην «πατρίδα», ειδικά στους τομείς που εξαρτώνταν υπερβολικά από τις αλυσίδες προστιθέμενης αξίας.
Τέτοιοι είναι οι τομείς των αυτοκινήτων, ηλεκτρονικών, κλωστουφαντουργίας που εισάγουν περίπου το 12% των προ-προϊόντων τους από χώρες χαμηλού κόστους. Τάσεις επαναπατρισμού δείχνουν και η χημική βιομηχανία και η μεταλλουργία, που συνειδητοποίησαν τους κινδύνους από την εξάρτηση της αλυσίδας παραγωγής από τρίτες χώρες. Αυτό φυσικά αναμένεται να προκαλέσει σημαντικές απώλειες για χώρες από τις οποίες θα μεταναστεύσει το γερμανικό κεφάλαιο.
Συνολικά η καθηγήτρια από το Μόναχο κάνει λόγο για «τεκτονικές αλλαγές» στην παγκόσμια οικονομία, χωρίς πάντως να επεκτείνεται και στις συνέπειες, που θα έχει για την κατανάλωση των γερμανικών προϊόντων στο εξωτερικό μια τέτοια εξέλιξη, αν δηλαδή ως μπούμερανγκ θα μπορούσε να προκύψει μια δυστοκία στην περαιτέρω ενίσχυση των γερμανικών εξαγωγών.
