ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Δεύτερος Ψυχρός Πόλεμος μετά την πανδημία;

Γράφει ο Γιώργος Στάμκος - 

 

H ιστορία μας έχει δείξει πως πανδημίες τέτοιας κλίμακας, όπως αυτή της COVID-19, λειτουργούν ως πυροκροτητές αλυσιδωτών αντιδράσεων, που ανατρέπουν βεβαιότητες δεκαετιών, αλλάζουν κοινωνίες, διαλύουν οικονομίες, ρίχνουν κυβερνήσεις, καταστρέφουν πολιτικά συστήματα, και τελικά αναδιαμορφώνουν το γεωπολιτικό σκηνικό του κόσμου. Εν ολίγοις είναι οι “μαμές” που ξεγεννούν ένα νέο, διαφορετικό κόσμο.

Οι πανδημίες που έγραψαν ιστορία



Από την Ιουστινιάνεια Πανώλη (541 μ.Χ.) και τον “Μαύρο Θάνατο” (1347-1351) ως την Ισπανική Γρίπη (1918-1919) οι πανδημίες, εκτός από εκατομμύρια θύματα, λειτουργούσαν ως καταλύτες και επιταχυντές ιστορικών και γεωπολιτικών εξελίξεων. Η Ιουστινιάνεια Πανώλη, η οποία αποδυνάμωσε την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (Βυζάντιο), έφερε στο προσκήνιο μια νέα δύναμη, τους Άραβες και μια νέα θρησκεία, τον Μουσουλμανισμό.

Ο “Μαύρος Θάνατος” (βουβωνική πανώλη) εξασθένισε τις ευρωπαϊκές χριστιανικές δυνάμεις, έφερε μια νέα δύναμη σε ευρωπαϊκό έδαφος, τους Οθωμανούς Τούρκους, ενώ οι δημογραφικές μεταβολές που επέφερε οδήγησαν στην ευρεία αμφισβήτηση του φεουδαρχικού συστήματος στη μεσαιωνική Ευρώπη.
Οι μεταδιδόμενες ασθένειες (ιλαρά, τύφος, διφθερίτιδα, ευλογιά κ.ά) τις οποίες μετέφεραν οι Ευρωπαίοι κατακτητές στον “μικροβιακά παρθένο” Νέο Κόσμο, οδήγησαν (κυρίως τον 16ο και τον 17ο αιώνα) σε μια “σιωπηλή γενοκτονία” των ιθαγενών της Αμερικής, και σε μία τέτοιας κλίμακας πληθυσμιακής συρρίκνωσης των ντόπιων πληθυσμών, ώστε μια ολόκληρη ήπειρος κατέστη πρόσφορη στον ευρωπαϊκό αποικισμό, χωρίς ουσιαστική αντίσταση.

Η Ισπανική Γρίπη ήρθε το 1918 από τις ΗΠΑ, μαζί με τα αμερικανικά στρατεύματα που στάλθηκαν στο Δυτικό Μέτωπο, και μέσα σε λίγους μήνες ανάγκασε τη Γερμανία του Κάιζερ να συνθηκολογήσει άνευ όρων. Τα εκατομμύρια νεκρών της Γρίπης, που προστέθηκαν σε εκείνα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, δημιούργησαν μια πολιτικά τοξική ατμόσφαιρα κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου, η οποία οδήγησε στην εμφάνιση του Φασισμού και του Ναζισμού και κατ' επέκταση στο ξέσπασμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, που αναδιαμόρφωσε τελικά τον παγκόσμιο γεωπολιτικό χάρτη.


 
Η πανδημία της COVID-19 μοιάζει με τη γρίπη του 1957-1958

Η σημερινή πανδημία της COVID-19 θα πλήξει άραγε σε τέτοιο βαθμό πληθυσμούς, κοινωνίες, οικονομίες και χώρες, ώστε να οδηγήσει σε παρόμοιες, τεκτονικού τύπου, μεταβολές της υφιστάμενης παγκόσμιας τάξης; Καταρχάς είναι ακόμη νωρίς για να συμπεράνουμε κάτι τέτοιο. Τα έως τώρα στοιχεία και τάσεις δείχνουν πως η σημερινή πανδημία της COVID-19 προσιδιάζει περισσότερο με την επιδημία γρίπης του 1957-1958, η οποία σκότωσε συνολικά 1,1 εκατομμύριο ανθρώπους και λιγότερο με τη Ισπανική Γρίπη του 1918-1919, που ήταν περισσότερο θανατηφόρα, έπληττε νεαρότερες και πιο παραγωγικές ηλικίες, και σκότωσε τελικά 40 εκατομμύρια ανθρώπους ή το 2% του τότε παγκόσμιου πληθυσμού (σήμερα ο αντίστοιχος αριθμός θα ήταν 150 εκατομμύρια νεκροί παγκοσμίως).


Αν δε συμβεί κάποια επικίνδυνη μετάλλαξη, ή οποία θα κάνει τον νέο κορωνοϊό πιο θανατηφόρο, ιδιαίτερα για τις νεότερες και τις πιο παραγωγικές ηλικίες, ή δε θα πλήξει ανεξέλεγκτα τις πολυπληθείς φτωχές χώρες (Ινδία, Λατινική Αμερική, Υποσαχάριο Αφρική), με εύθραυστα ή ανύπαρκτα δημόσια συστήματα υγείας, τότε η πανδημία της COVID-19 ίσως να εξελιχθεί στο σύγχρονο αντίστοιχο της γρίπης του 1957-1958. Θα προκαλέσει μεν σημαντικές απώλειες σε ανθρώπινες ζωές (συνολικά 3 εκατομμύρια νεκροί παγκοσμίως, αναλογικά με τη γρίπη του 1957-58), αλλά όχι ανυπόφορες για τις κοινωνίες και χώρες που θα πληγούν, οι οποίες θα έχουν να διαχειριστούν όμως και μια βαθιά οικονομική ύφεση, συγκρίσιμη με το Κραχ του 1929. Θα επιφέρει ένα ισχυρό σοκ στο παγκόσμιο σύστημα, αλλά δεν θα το αποσταθεροποιήσει εντελώς. Ή μήπως όχι;  


 
Από το 2008 στο 2020: Δύο κρίσεις που αποδυνάμωσαν τη Δύση

Στην πραγματικότητα ο κόσμος μας βρίσκεται εδώ και χρόνια σε διαδικασία μεγάλων αλλαγών, τόσο σε τεχνολογικό και οικονομικό επίπεδο, όσο και σε κοινωνικό και πολιτισμικό. Αλλαγές οι οποίες τελικά θα αναδιαμορφώσουν το κυρίαρχο οικονομικό μοντέλο, θα επιφέρουν κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές μεγάλης κλίμακας και, εν τέλει, θα αναδιαμορφώσουν το παγκόσμιο γεωπολιτικό σκηνικό. Η, τεκτονικής φύσεως, μετατόπιση της γεωοικονομικής δύναμης από τη Δύση προς την Ανατολή και από τις ΗΠΑ προς την Κίνα, που παρατηρείται τις δύο τελευταίες δεκαετίες, θα αποκρυσταλλωθεί τα αμέσως επόμενα χρόνια διαμορφώνοντας νέες παγκόσμιες ισορροπίες.

Τόσο η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, όσο και ο “Μαύρος Κύκνος” της πανδημίας της COVID-19 του 2020, θα αναγνωριστούν ως δύο ιστορικά γεγονότα, τα οποία επιτάχυναν αυτές τις κοσμογονικές εξελίξεις. Η μεν κρίση του 2008 δεν αποσταθεροποίησε απλώς το Δυτικό χρηματοπιστωτικό σύστημα, αλλά έθεσε υπό αμφισβήτηση την παγκόσμια κυριαρχία του Δυτικού οικονομικού μοντέλου, καθώς η αυταρχική “κόκκινη” Κίνα εξήλθε, όχι μόνον αλώβητη από αυτή την κρίση, αλλά και πιο ισχυρή. Η νέα κρίση της πανδημίας της COVID-19, αν και προήλθε από την Κίνα, την επηρέασε αρνητικά, τουλάχιστον με τα έως τώρα δεδομένα, πολύ λιγότερο από ό,τι τις πιο ανεπτυγμένες Δυτικές οικονομίες. Ειδικά πολύ λιγότερο από ό,τι τις ΗΠΑ, που είναι και η δύναμη η οποία ασκεί παγκόσμια ηγεμονία.

 

Η “Αχίλλειος Πτέρνα” των ΗΠΑ

Στις 30 Απριλίου 2020 οι ΗΠΑ μετρούσαν τουλάχιστον 60.000 θύματα -σπάζοντας το ψυχολογικό φράγμα των 58.000 νεκρών, που ήταν οι αμερικανικές απώλειες κατά τον δεκαετή Πόλεμο του Βιετνάμ- και σχεδόν 1,1 εκατομμύριο επίσημα καταγεγραμμένα κρούσματα. Αριθμοί τρομακτικοί από κάθε άποψη, που βαίνουν ωστόσο αυξανόμενοι. Το γεγονός αυτό έχει πλήξει το γόητρο των ΗΠΑ παγκοσμίως. Η μεγαλύτερη δύναμη στον κόσμο αποδεικνύεται ανίσχυρη στην αντιμετώπιση της νέας αόρατης απειλής. Αποδείχθηκε πως δεν είχε απόθεμα μασκών και αναπνευστήρων και βασιζόταν γι' αυτά κυρίως από τις εισαγωγές από την Κίνα. Παρά πλούτη και την τεχνολογική της υπεροχή αποδείχθηκε πως η Αμερική δεν μπορεί να προστατεύσει τους πολίτες της, ειδικά τους φτωχότερους, και να τους παρέχει ένα δίχτυ ασφαλείας και ένα αποτελεσματικό δημόσιο σύστημα υγείας. Για μια ακόμη φορά η “Αχίλλειος Πτέρνα” των ΗΠΑ αναδεικνύεται η ανυπαρξία ενός δωρεάν δημόσιου συστήματος υγείας -κάτι που απολαμβάνουν οι πολίτες σχεδόν όλων των ευρωπαϊκών χωρών- και φυσικά οι τεράστιες οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες στο εσωτερικό της χώρας. Αυτά τα τα δύο στοιχεία καθιστούν τη σημερινή ηγεμονική δύναμη του πλανήτη μας εξαιρετικά ευάλωτη σε “Μαύρους Κύκνους”, δηλαδή σε απροσδόκητα γεγονότα, όπως η πανδημία της COVID-19.

 

 

Αντί να προσπαθήσει να διορθώσει τις σημαντικές ελλείψεις σε αυτούς του βασικούς τομείς και να προστατεύσει τους έτσι πιο αδύναμους Αμερικανούς πολίτες, που κατά “σύμπτωση” είναι στην πλειονότητά τους αφροαμερικανοί και άλλες μειονότητες, η διακυβέρνηση Τραμπ προτιμά να στρέφει αλλού τα βέλη της. Έχοντας ξεκινήσει, εδώ και τρία χρόνια τη στρατηγική των εμπορικών  πολέμων κατά του Πεκίνου, επιλέγει πλέον ανοικτά τη στοχοποίηση και δαιμονοποίηση της Κίνας, καθιστώντας την έτσι τον “βολικό εχθρό” στο νέο Δεύτερο Ψυχρό Πόλεμο που σχεδιάζει να παρουσιάσει ως μια αναπόφευκτη εξέλιξη στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα.


 
Από τον Πρώτο στον Δεύτερο Ψυχρό Πόλεμο: Η Κίνα στη θέση της Σοβιετικής Ένωσης

Ο Πρώτος Ψυχρός Πόλεμος ήταν μεταξύ ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης, που συγκρότησαν δύο αντίπαλα πολιτικοϊδεολογικά και στρατιωτικά μπλοκ: το ΝΑΤΟ και το Σύμφωνο της Βαρσαβίας. Ξεκίνησε το 1947, με τον Εμφύλιο Πόλεμο στην Ελλάδα και κράτησε μέχρι το 1987, όταν η Περεστρόικα του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ οδήγησε στην άμβλυνση της αντιπαλότητας και τελικά στην άτυπη συνθηκολόγηση της Σοβιετικής Ένωσης και στη διάλυσή της. Κατόπιν υπήρξε μια περίοδος αδιαμφισβήτητης αμερικανικής υπεροχής, διάρκειας περίπου δύο δεκαετιών (μέχρι την χρηματοπιστωτική κρίση του 2008), η οποία σπαταλήθηκε από τις αμερικανικές κυβερνήσεις σε μια σειρά από άσκοπους περιφερειακούς πολέμους π.χ. Γιουγκοσλαβία, Αφγανιστάν, Ιράκ κ.ά. με τεράστιο κόστος, καθώς και σ' έναν ατελεύτητο πόλεμο κατά της ισλαμιστικής τρομοκρατίας. Από το 2008 και τη σχετική κάμψη της αμερικανικής ισχύος, η Ουάσιγκτον άρχισε να αναδιπλώνεται από την προηγούμενη στρατιωτική της υπερεπέκταση, αλλά η ζημιά και το χάος που είχε ήδη προκαλέσει στις χώρες στις οποίες επενέβη στρατιωτικά, δημιούργησαν νέες απειλές και έδωσαν τη δυνατότητα σε άλλες δυνάμεις να επιχειρήσουν να καλύψουν το κενό.

Η έναρξη της διακυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ, που εκλέχτηκε με το σύνθημα “Η Αμερική Πρώτα”, συνοδεύτηκε από την αύξηση της τάσης αναδίπλωσης της αμερικανικής πολεμικής μηχανής από τα ανοικτά μέτωπα της Μέσης Ανατολής. Ταυτόχρονα εμφανίστηκε και μια εμμονή στη ρύθμιση των τεράστιων αμερικανικών εμπορικών ελλειμμάτων με αύξηση των δασμών. Στην ουσία με μια σειρά μικρών “εμπορικών πολέμων”, που στρεφόταν κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ιδιαίτερα κατά της Κίνας.
 
Η Κίνα στο στόχαστρο των ΗΠΑ

Μετά το 2008 η Κίνα είχε αρχίσει να μπαίνει στο στόχαστρο των ΗΠΑ, ως ο επόμενος μνηστήρας για το θρόνο της παγκόσμιας ηγεμονίας. Η εκπληκτική οικονομική και βιομηχανική της ανάπτυξη, που διπλασίαζε το ΑΕΠ της κάθε 7-8 χρόνια, αλλά και η τεχνολογική της αναβάθμιση, σε τομείς ανταγωνιστικούς και ζωτικής σημασίας για την αμερικανική οικονομία, απειλούσε την αμερικανική εκδοχή της παγκοσμιοποίησης, παρότι τα κινεζικά εμπορικά πλεονάσματα επενδύονταν σε μεγάλο βαθμό στην αγορά αμερικανικού χρέους. Ο πρωταγωνιστικός ρόλος της Κίνας σε προηγμένες νέες τεχνολογίες, όπως των δικτύων 5G, προκάλεσαν φόβους στην Αμερική για επικείμενο τεχνολογικό παραγκωνισμό και περιθωριοποιησής της.

Οι φόβοι πυροδοτήθηκαν και από τα αμερικανικά ΜΜΕ που παρουσίαζαν την “κομμουνιστική” Κίνα ως το κατεξοχήν αυταρχικό κράτος, το οποίο καταπιέζει πολίτες, αντιφρονούντες και μειονότητες, καταστρέφει το περιβάλλον, ενώ είναι υπεύθυνο για ύπουλες κυβερνοεπιθέσεις, αθέμιτο ανταγωνισμό στο εμπόριο και απώλεια αμερικανικών θέσεων εργασίας. Όλα αυτά συνετέλεσαν ώστε να δημιουργηθεί ένα κύμα Σινοφοβίας στους κόλπους της αμερικανικής κοινής γνώμης, το οποίο καλλιέργησε κι εκμεταλλεύτηκε η διακυβέρνηση Τραμπ. Έρευνα του Pew Research Center έδειξε πρόσφατα πως το 66% των Αμερικανών έχουν αρνητική γνώμη για την Κίνα και μόλις το 22% έχει θετική. Μάλιστα το 62% των Αμερικανών θεωρούν ανοικτά την Κίνα ως απειλή για τις ΗΠΑ.

Από την άλλη, σε γεωπολιτικό επίπεδο, η αναβάθμιση της ρωσοκινεζικής συνεργασίας στον οικονομικό, ενεργειακό και αμυντικό τομέα, πυροδότησε εύλογες ανησυχίες για τη συγκρότηση ενός “ευρασιατικού πόλου”, που θα μπορούσε να απειλήσει την παγκόσμια ηγεμονία των ΗΠΑ. Δεν ήταν δύσκολο λοιπόν να καταστεί η Κίνα, αρκετά πριν από την εμφάνιση της COVID-19, το αντίπαλο δέος των ΗΠΑ στον εν εξελίξει Δεύτερο Ψυχρό Πόλεμο...
 

Μέρος Α - Το Σάββατο το μέρος Β 

 

Πηγή: tvxs.gr

Διαβάστε επίσης

Το τέλος της καραντίνας είναι η αρχή της κρίσης - Τι μαρτυρά η κατάσταση στη ΓουχάνΚόσμος

  Σε όλο τον κόσμο, οι άνθρωποι περιμένουν να ακούσουν ότι η πανδημία του κορονοϊού περιορίζεται και ότι μπορούν επιτέλους να επιστρέψουν στην κανονική τους ζωή. Ωστόσο, η κατάστασ...

Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος: Για τροφή, στέγη, ψυχολογική υποστήριξη και σύστημα υγείας τα πρώτα 31 εκατ. δολάρια της δωρεάς Κόσμος

  Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην κάλυψη των οικονομικών, υγειονομικών και κοινωνικών αναγκών της Ελλάδας   Σε παροχές τροφής, στέγης, ψυχολογικής υποστήριξης και ενίσχυσης του υγειο...

Sikorsky CH-148 Cyclone ήταν σύμφωνα με το Μaritime-Εxecutive το ελικόπτερο που κατέπεσε στο Ιόνιο  Κόσμος

Νεκροί θεωρούνται οι έξι επιβαίνοντες του καναδικού ελικοπτέρου Σικόρσκι που μετείχε σε άσκηση του ΝΑΤΟ και κατέπεσε 52 μίλια δυτικά της Κεφαλονιάς, δηλαδή 20 μίλια εντός του ιταλι...