«Ο σιδηρόδρομος της Πελοποννήσου δεν είναι μία εγκαταλελειμμένη γραμμή, είναι υποδομή εθνικής σημασίας που αξίζει διατήρηση και επαναλειτουργία». Με αυτή τη φράση, το Περιφερειακό Τμήμα Πελοποννήσου του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) εκφράζει την ομόφωνη αντίθεσή του στην προτεινόμενη μετατροπή του ιστορικού σιδηροδρομικού δικτύου Κορίνθου-Τρίπολης-Καλαμάτας σε ποδηλατόδρομο-πεζόδρομο, μέσα από ψήφισμα που εγκρίθηκε στη συνεδρίαση της 29ης Οκτωβρίου 2025. Το ψήφισμα, που εκδόθηκε με αφορμή διαγωνισμούς του κεντρικού ΤΕΕ για εκπόνηση σχετικών μελετών, χαρακτηρίζει την ιδέα αυτή «στρατηγικό λάθος» και καλεί σε άμεση ακύρωση της διαδικασίας, προτείνοντας εναλλακτικές για την επαναφορά της γραμμής σε λειτουργία.
Ιστορική και Πολιτιστική κληρονομιά: 130 χρόνια Σιδηροδρόμου
Η γραμμή Κόρινθος-Άργος-Τρίπολη-Καλαμάτα, μήκους 244 χιλιομέτρων, αποτελεί κομμάτι του μετρικού σιδηροδρομικού δικτύου της Πελοποννήσου, που λειτουργούσε από το 1891 και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην οικονομική και κοινωνική ενοποίηση της περιοχής. Σύμφωνα με το ΤΕΕ, η υποδομή αυτή δεν είναι «ανενεργή», αλλά δημόσια περιουσία που έχει ανακαινιστεί πλήρως με ευρωπαϊκά κονδύλια άνω των 80 εκατομμυρίων ευρώ τα τελευταία χρόνια. Οι σιδηροδρομικοί σταθμοί έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέοι, ενώ γέφυρες και σήραγγες αποτελούν «μοναδικά δείγματα μηχανικής του 19ου αιώνα». Εντάσσεται στο Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών (TEN-T) και έχει προταθεί για μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.
Το ΤΕΕ τονίζει ότι η ενοποίηση της Πελοποννήσου μέσω του τρένου υπήρξε κομβικός παράγοντας ανάπτυξης, μεταφέροντας επιβάτες και εμπορεύματα σε εποχές που οι δρόμοι ήταν ανεπαρκείς. Η γραμμή, που σταμάτησε να λειτουργεί πλήρως το 2011 λόγω οικονομικής κρίσης και συντήρησης, παραμένει ενεργή σε επίσημο επίπεδο και εντάσσεται στην εθνική στρατηγική βιώσιμης κινητικότητας.
Το ψήφισμα εκφράζει σαφή διαφωνία με την προτεινόμενη μετατροπή, χαρακτηρίζοντάς την «αντίθετη» στο Περιφερειακό Χωροταξικό της Πελοποννήσου, που προβλέπει ρητά τη διατήρηση και αξιοποίηση της γραμμής. Αυτές οι κατευθύνσεις, σύμφωνα με το ΤΕΕ, είναι δεσμευτικές και εντάσσονται στη στρατηγική βιώσιμης κινητικότητας της Περιφέρειας, ενώ η εναλλακτική σε ποδηλατόδρομο αντιβαίνει και στον εθνικό σχεδιασμό. Επιπλέον, η ιδέα φέρει σοβαρά τεχνικά και νομικά εμπόδια, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν προωθεί την αποδόμηση υφιστάμενων υποδομών, αλλά την αναβίωση τους, όπως συμβαίνει σε χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Αυστρία και η Ελβετία, όπου σιδηρόδρομοι συνυπάρχουν με ήπιες διαδρομές χωρίς αποξήλωση.
Το ΤΕΕ Πελοποννήσου δηλώνει πρόθυμο να συμβάλει σε προτάσεις για πολυδιάστατη αξιοποίηση του δικτύου, μέσω τουριστικών, εμπορικών και επιβατικών μεταφορών, συνδυάζοντας ιστορική διατήρηση με σύγχρονες ανάγκες.
Το ψήφισμα καλεί το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να ακυρώσει τη διαδικασία εκπόνησης προμελέτης για ποδηλατόδρομο και να ξεκινήσει ουσιαστικό διάλογο με Υπουργείο Μεταφορών, ΟΣΕ, Περιφέρεια Πελοποννήσου και Δήμους. Στόχος: Ολοκληρωμένο σχέδιο άμεσης επαναλειτουργίας της γραμμής.
«Ο σιδηρόδρομος της Πελοποννήσου είναι υποδομή ιστορικής-πολιτισμικής-τεχνικής-αναπτυξιακής-εθνικής σημασίας που πρέπει να προστατευθεί, να διατηρηθεί και να αξιοποιηθεί».
Πλατύτερες αντιδράσεις: Από Δήμους και Πολιτικά Κόμματα
Η πρωτοβουλία του Υπουργείου Περιβάλλοντος, που προκήρυξε διαγωνισμούς για μελέτες ποδηλατοδρόμου με προϋπολογισμό περίπου 5 εκατομμυρίων ευρώ, έχει προκαλέσει κύμα αντιδράσεων. Ο Δήμος Καλαμάτας ενέκρινε ομόφωνο ψήφισμα στις 6 Οκτωβρίου 2025, ζητώντας επαναλειτουργία και χαρακτηρίζοντας την εναλλακτική «σιδηροδρομική απομόνωση» της Πελοποννήσου. Η Κοινότητα Καλαμάτας προηγήθηκε με δικό της ψήφισμα, ενώ 13 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσαν ερώτηση στη Βουλή στις 11 Οκτωβρίου 2025, επισημαίνοντας ότι η απόφαση αντιβαίνει εθνικό σχεδιασμό και TEN-T.
Ο πρώην Περιφερειάρχης Πελοποννήσου Πέτρος Τατούλης (Νέα Πελοπόννησος) χαρακτήρισε την εναλλακτική «ύψιστη προσβολή» για την Αυτοδιοίκηση, κατηγορώντας την κυβέρνηση για «αλλότρια συμφέροντα» και αμφισβητώντας τα 15 εκατομμύρια ευρώ ευρωπαϊκών κονδυλίων που είχαν ανακοινωθεί για επανεκκίνηση. Το Σύλλογος Διπλωματούχων Μηχανικών Σιδηροδρόμων μιλά για «πειραματισμούς» μετά τις μνημονιακές περικοπές του 2010, ενώ η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ), σε συνεργασία με την ελβετική πρεσβεία και τους Ελβετικούς Σιδηροδρόμους, προωθεί πρωτοβουλίες για επαναλειτουργία, βλέποντας τη γραμμή ως «άξονα ανάπτυξης».
Ιστορικό πλαίσιο: Από την εγκατάλειψη στην αναβίωση
Ο μετρικός σιδηρόδρομος της Πελοποννήσου, μέρος του TEN-T, υπέστη καταστροφές από Γερμανούς και αντάρτες στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και περικοπές μετά το 2010, αλλά παραμένει ενεργός και ενταγμένος σε ευρωπαϊκά δίκτυα. Σήμερα, η συζήτηση για ποδηλατόδρομο –παρά την έλλειψη διαβούλευσης– βλέπει το δίκτυο ως «εγκαταλελειμμένο», ενώ υποστηρικτές της επαναλειτουργίας το χαρακτηρίζουν «κλειδί» για βιώσιμη ανάπτυξη, τουρισμό και σύνδεση με τον εθνικό σιδηρόδρομο.
Το ΤΕΕ, ως τεχνικός σύμβουλος, καλεί σε διάλογο για πολυδιάστατη αξιοποίηση, τονίζοντας ότι η Ελλάδα πρέπει να ακολουθήσει το ευρωπαϊκό πρότυπο διατήρησης, όχι αποδόμησης. Η αντίδραση αυτή εντάσσεται σε ευρύτερο κύμα, με Δήμους και κόμματα να απαιτούν επαναλειτουργία πριν από οποιαδήποτε εναλλακτική, βλέποντας στην ενοποίηση «ταφόπλακα» για την περιφερειακή ανάπτυξη. Η μπάλα είναι στο Υπουργείο – η Πελοπόννησος περιμένει απάντηση.
