Στράτος Στρατηγάκης* • stratig@yahoo.com
Τις περισσότερες γεννήσεις από το 1984(125.724) είχαμε στην Ελλάδα το 2008 με 118.302 γεννήσεις. Το 2024 οι γεννήσεις έπεσαν στις 68.367, σχεδόν το μισό από το 1984. Το 2008 ήταν η προτελευταία χρονιά της ευδαιμονίας. Μετά ήρθε η οικονομική κρίση που μας γέμισε με φόβο και απαισιοδοξία για το μέλλον. Αυτός είναι και ο βασικότερος λόγος που οι γεννήσεις μειώθηκαν.
Αν δεν ελπίζεις σε ένα καλύτερο μέλλον δεν κάνεις παιδιά. Ένας άλλος λόγος μείωσης των γεννήσεων είναι η καλοζωία. Αρκετοί άνθρωποι σκέφτονται γιατί να κουραστώ, να δαπανήσω τόσα χρήματα για να μεγαλώσω ένα παιδί; Καλύτερα δεν είναι να περάσω όμορφη ζωή, αντί να ζορίζομαι; Ένας τρίτος λόγος είναι το αυξημένο κόστος της ανατροφής των παιδιών, που δεν υπήρχε παλιά.
Μία οικογένεια με 4 παιδιά χρειάζεται 6 κινητά, ανάγκη που δεν υπήρχε πριν 20 χρόνια. Θα μου πείτε για το κινητό μιλάς; Εδώ μιλάμε για το κόστος που έχουν επωμιστεί οι οικογένειες που μεγαλώνουν παιδιά και είναι δυσβάσταχτο, διότι το επίπεδο διαβίωσης ανέβηκε. Παλιά, πριν 50 χρόνια, οι άνθρωποι έκαναν παιδιά που μεγάλωναν χωρίς πολλές απαιτήσεις. Τώρα αυτό άλλαξε γι’ αυτό και η υπογεννητικότητα δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο, αλλά αποτελεί πρόβλημα όλου του δυτικού κόσμου της Ιαπωνίας συμπεριλαμβανομένης. Απλά στην Ελλάδα κάθε πρόβλημα το ζούμε στο μέγιστο.
Ορόσημα
Η συνεχής μείωση των γεννήσεων από το 2008 και μετά έχει μερικά ορόσημα, όπως βλέπουμε στον πίνακα. Το 2013 πέσαμε για πρώτη φορά κάτω από 100.000, το 2017 πέσαμε για πρώτη φορά κάτω από τις 90.000, το 2022 κάτω από 80.000 και το 2024 κάτω από 70.000. Ο ρυθμός μείωσης είναι πολύ υψηλός.
Είναι προφανές ότι σε λίγα χρόνια η Ελλάδα θα έχει πολύ μεγάλα προβλήματα έλλειψης ανθρώπων. Ολόκληροι νομοί θα αδειάσουν από ανθρώπους δεν θα υπάρχουν άνθρωποι να εργαστούν και για να επιβιώσει η χώρα θα χρειαστεί πολλές χιλιάδες μετανάστες να εργαστούν για να κινείται η οικονομία διότι, διαφορετικά, τομείς ολόκληροι της οικονομίας θα συρρικνωθούν δραματικά.
Πριν οι συνέπειες της υπογεννητικότητας περάσουν στην οικονομία θα έχουν εμφανιστεί στην εκπαίδευση, που θα συρρικνωθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό. Το 2012 είχαμε 100.371 γεννήσεις. Τα παιδιά αυτά φοιτούν ήδη στο Γυμνάσιο. Τα παιδιά που γεννήθηκαν το 2019 ήταν 83.756 και φοιτούν στην Α Δημοτικού. Το 2030 τα παιδιά που θα φοιτούν στην Α Δημοτικού θα είναι 68.467 Η εκπαίδευση καταρρέει με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Δεν χρειάζεται να χτίζονται νέα σχολεία. Κάποια σχολεία θα κλείσουν οριστικά λόγω έλλειψης μαθητών. Ήδη έχει αρχίσει να γίνεται αυτό, απλά ο ρυθμός θα αυξηθεί. Οι Δήμοι θα πρέπει να βρουν νέες χρήσεις στα σχολεία που θα κλείσουν. Δεν θα χρειάζονται νέοι εκπαιδευτικοί, διότι δεν θα υπάρχει το υποκείμενο της εργασίας τους οι μαθητές. Όσοι εκπαιδευτικοί συνταξιοδοτούνται δεν θα αντικαθίστανται από νέους.
Υπάρχει ήδη ένα πολύ μεγάλο πλήθος πτυχιούχων, από τις σχολές που οδηγούν κυρίως στην Εκπαίδευση, που έχουν προσανατολιστεί προς την εκπαίδευση και θα πρέπει να αλλάξουν οπτική. Μιλάμε για τους αποφοίτους των Τμημάτων δασκάλων και νηπιαγωγών, φιλολόγων, μαθηματικών και φυσικών, οι απόφοιτοι των οποίων ασχολούνται, στην πλειοψηφία τους, στην εκπαίδευση. Ήδη έχει σχηματιστεί μία μεγάλη δεξαμενή πτυχιούχων που θέλουν να μπουν στην Εκπαίδευση και δεν βρίσκουν εργασία τώρα, που δεν έχει πάρει ακόμη πολύ μεγάλες διαστάσεις η υπογεννητικότητα.
Φυσικά μέτρησε η επί μία δεκαετία στάση διορισμών λόγω της οικονομικής κρίσης. Το φαινόμενο είναι, όμως, παλαιότερο και γέννησε την έννοια του αδιόριστου εκπαιδευτικού. Έννοια που δεν έχει νόημα διότι η κατοχή ενός ανάλογου πτυχίου δεν συνεπάγεται και τον διορισμό στο σχολείο. Ο διορισμός εξαρτάται από τις θέσεις εργασίας.
Οι θέσεις στην δημόσια εκπαίδευση καθορίζονται από το Υπουργείο Παιδείας και στην ιδιωτική από την αγορά. Πριν από λίγα χρόνια για 2.000 θέσεις αναπληρωτών φιλολόγων υποβλήθηκαν πάνω από 30.000 αιτήσεις. Φέτος για την ειδική αγωγή υπεβλήθησαν πάνω από 60.000 αιτήσεις. Η δεξαμενή αυτή είναι πολύ μεγάλη και, συνεπώς, υπάρχει πρόβλημα για χιλιάδες πτυχιούχους. Πολλοί προσπαθούν να βρουν διέξοδο μέσω της ειδικής αγωγής. Με σεμινάρια και μεταπτυχιακά προσπαθούν να ενταχθούν στον κλάδο. Δεν χωράνε όλοι. Αυτό είναι το νόημα της μείωσης των μαθητών.
Όλοι αυτοί οι πτυχιούχοι έχουν την κουλτούρα του εκπαιδευτικού. Πίσω από αυτούς έρχονται οι ήδη φοιτητές, αλλά και όσοι πρόκειται να εισαχθούν τα επόμενα χρόνια. Στο πίνακα 2 βλέπουμε πόσοι εισακτέοι σε σχολές που οδηγούν και στην εκπαίδευση εισάγονται κάθε χρόνο στα ΑΕΙ της χώρας μας. Πρέπει να τους πούμε ότι δεν θα υπάρχουν θέσεις εργασίας για τους περισσότερους από αυτούς στην εκπαίδευση. Συνεπώς, πρέπει να αρχίσουν να προσανατολίζονται αλλού. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να σπουδάσουν αυτά τα επιστημονικά αντικείμενα, αλλά πρέπει να βγάλουν από το μυαλό τους την εργασία στην εκπαίδευση, διότι ελάχιστοι θα βρουν θέση εργασίας. Η υπερπροσφορά εργαζομένων θα διαιωνίσει τους χαμηλούς μισθούς όσων, τελικά, βρουν μία θέση εργασίας στην Εκπαίδευση.
Δεξιότητες
Θα πρέπει να αρχίσουν να σκέφτονται διαφορετικά. Υπάρχουν θέσεις εργασίας που απαιτούν δεξιότητες επικοινωνίας. Σ’ αυτές τις εργασίες διακρίνονται οι απόφοιτοι των ανθρωπιστικών σπουδών, διότι έχουν πολύ καλή γνώση της γλώσσας που αποτελεί, ακόμη, τον βασικότερο τρόπο επικοινωνίας. Θα πρέπει να αρχίσουν να προσανατολίζονται στην αναζήτηση τέτοιων θέσεων εργασίας, ξεχνώντας την Εκπαίδευση. Η Εκπαίδευση είναι ένας εξαιρετικός χώρος εργασίας, όμως όταν δεν υπάρχουν θέσεις εργασίας πρέπει να δούμε τα πράγματα διαφορετικά. Οι αλλαγές στον κόσμο μας είναι τόσες πολλές και τόσο απρόβλεπτες που δεν μας επιτρέπουν να προβλέψουμε το… απρόβλεπτο. Λογικό είναι, λοιπόν, να αλλάζουμε στόχο όταν αλλάζουν τα πράγματα.
Ανάλογα προβλήματα μπορεί να συναντήσουν στην επαγγελματική τους ζωή και οι προγραμματιστές, που με την έλευση της ΑΙ μπορεί να αντιμετωπίσουν προβλήματα καθώς ένας προγραμματιστής με τη βοήθεια της ΑΙ μπορεί να βγάλει δουλειά για την οποία στο παρελθόν απαιτούνταν περισσότεροι προγραμματιστές. Κανείς δεν ξέρει τι ακριβώς θα γίνει γι’ αυτό πρέπει όλοι να έχουν στο μυαλό τους ότι μπορεί να χρειαστεί να επαναπροσδιορίσουν τις επιλογές τους παραπάνω από μία φορές στη διάρκεια του εργασιακού τους βίου.
Πηγή: Ναυτεμπορική
