Γράφει ο Μπάμπης Ανδριανόπουλος
Μία από τις ελάχιστες μαρτυρίες για τη μάχη στο Μανιάκι που διεξήχθη στις 20 Μαΐου 1825.
Πρόκειται για μια αναφορά ενός αγωνιστή από την Κυπαρισσία την οποία υπέβαλε στον κυβερνήτη Καποδίστρια όταν αυτός είχε αποβιβαστεί στον Πόρο τον Ιανουάριο του 1828 και είχε εγκαταστήσει στο νησί προσωρινά την έδρα της κυβέρνησής του.
Με τρόπο περιεκτικό όσο και δραματικό περιγράφει την κατάσταση στην οποία περιέπεσε μετά τη μάχη στο Μανιάκι και παραθέτει ενδιαφέροντα στοιχεία για αυτήν.
Να σημειωθεί ότι αν και ακρωτηριασμένος κατόρθωσε να φτάσει στον Πόρο και να επιδώσει την αναφορά του προσωπικά στον κυβερνήτη.
Η αναφορά έχει ως εξής:
«Εξοχώτατε Κυβερνήτα της Ελλάδος
Ίδετε την αθλιότητα εις την οποία κατήντησα διά την πατρίδα.Αφού επολέμησα εις διάφορα μέρη της Πελοποννήσου με τα στρατεύματα τα Αρκάδια έτη πέντε, τέλος ευρέθην και εις την μάχην την γενομένην ανά μέσον Σαπρίκης και Μανιάκης ομόρων χωρίων Αρκαδίας και Νεοκάστρου, έν ή έπεσεν ο αοίδημος Γρηγόριος Δικαίος ο Φλέσσας. Έν ώ Κυβερνήτα είμεθα τρείς χιλιάδες τον αριθμόν εις την θέσιν εκείνην, Έλληνες οι περισσότεροι, ιδόντες το σμήνος των πολεμίων έφυγον, εμείναμεν επτακόσιοι περίπου στρατιώται, διήρκεσε δε η μάχη ώρας δέκα.
Έκ των επτακοσίων δε, μόλις εύρον οι πολέμιοι εξήκοντα ζωντανούς μέν, αλλά πληγωμένους απήγον εις το Νεόκαστρον, ένθα όσους έκ των εξήκοντα εγνώρισαν ότι ήσαν εκ των εν Ναυαρίνοις ηττηθέντων, τούτους ακρωτηρίασαν κατά διάφορα μέλη. Ηκρωτηρίασαν δε και εμέ κατά τους πόδας και τρόπω άσπλαχνο, ως ο μάγειρος όταν κόπτη το κρέας αλύπως όταν θέλη να κάμη λεπτόν ψητόν. Και έκτοτε άχρι του εμπρησμού του εχθρικού στόλου περιφερόμην εις Νεόκαστρον ένθα κακείτε ελεεινώς.
Αφανισθέντος δε του στόλου έγινε σύγχυσις, έλαβα καιρόν και έφυγα με αυτά τα ποδάρια. Διασωθείς δε εύρον τρία μου τέκνα αιχμαλωτισμένα, και τα άλλα εις αθλίαν κατάστασιν, ώστε οι άθλιοι παρ΄αθλιωτάτου προσδοκώσι κηδεμονίαν. Εις τοιαύτην λοιπόν κατάστασιν ευρισκόμενος προτρέχω προς Σε, τον κοινόν πατέρα, όστις ενεμπιστεύθης την ολικήν παρακαταθήκην του Έθνους, να δείξης προς την ταλαίπωρον οικογενειά μου την πατρική σου κηδεμονία, ήτις παρ΄αξίαν στερουμένη του επιούσιου άρτου επαιτεί.
Υποσημειούμαι δε με σέβας τα΄οφειλόμενον
Τη 5 Μαρτίου 1828 Ο Ευπειθής και τεθλιμμένος πολίτης
Εν Πόρω Γιώργης Αρκαδινός
( Γ.Α.Κ. Γεν.Γραμμ. φακ. 25 )
