Η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ κατέθεσε αίτημα για τη σύσταση Ειδικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής, με σκοπό τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης για πιθανές ποινικές ευθύνες του πρώην Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών Κώστα Καραμανλή, των πρώην υφυπουργών Ιωάννη Κεφαλογιάννη, Γιώργου Καραγιάννη, Μιχάλη Παπαδόπουλου, του πρώην Υπουργού Χρήστου Σπίρτζη, καθώς και των πρώην υφυπουργών Μαρίας Χρυσοβελώνη, Νίκου Μαυραγάνη και Αθανασίου Μωραΐτη. Το αίτημα επικεντρώνεται στη διερεύνηση του κακουργήματος της διατάραξης της ασφάλειας των συγκοινωνιών (άρθρο 291 ΠΚ), σε σχέση με το σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών στις 28 Φεβρουαρίου 2023.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΠΑΣΟΚ, η δικογραφία αποκαλύπτει ότι υπηρεσιακοί παράγοντες και εκπρόσωποι εργαζομένων είχαν επανειλημμένα προειδοποιήσει, τόσο προφορικά όσο και εγγράφως, την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών για την τραγική κατάσταση του σιδηροδρόμου. Οι προειδοποιήσεις αφορούσαν έλλειψη προσωπικού και χρηματοδότησης, καθυστερήσεις στην αποκατάσταση ζημιών, μη εκτέλεση κρίσιμων έργων ασφάλειας, καθώς και την καθυστέρηση υλοποίησης της σύμβασης 717, που περιλάμβανε την αποκατάσταση της τηλεδιοίκησης, της σηματοδότησης και του δικτύου GSM-R στο επίμαχο τμήμα Λάρισας-Νέων Πόρων. Επιπλέον, η αύξηση της συχνότητας ατυχημάτων και εκτροχιασμών τα προηγούμενα χρόνια είχε καταστήσει τα προβλήματα καθημερινότητα, με τις πολιτικές ηγεσίες να παραμένουν ενήμερες.
Το ΠΑΣΟΚ υποστηρίζει ότι οι κατηγορούμενοι, οι οποίοι είχαν συναρμοδιότητες βάσει των ΦΕΚ ανάθεσης καθηκόντων, παραβίασαν τα καθήκοντά τους για την εποπτεία και την εξασφάλιση της ασφαλούς λειτουργίας του σιδηροδρόμου. Με πράξεις και παραλείψεις, επέτρεψαν τη λειτουργία ενός ανασφαλούς σιδηροδρομικού δικτύου, παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις για τον κίνδυνο σοβαρού ατυχήματος. Το αποτέλεσμα ήταν η τραγωδία των Τεμπών, με 57 νεκρούς και πολλούς τραυματίες.
Συγκεκριμένα, την κρίσιμη ημέρα του δυστυχήματος, κανένα σύστημα ασφάλειας (τηλεδιοίκηση, σηματοδότηση, GSM-R) δεν λειτουργούσε στο τμήμα Λάρισας-Νέων Πόρων. Επιπλέον, δεν είχαν ληφθεί προληπτικά μέτρα, όπως η παρουσία δεύτερου σταθμάρχη στη νυχτερινή βάρδια, η μείωση ταχύτητας των αμαξοστοιχιών, ή η θέσπιση νέου εθνικού κανόνα για την ασφαλή κυκλοφορία. Το ΠΑΣΟΚ υποστηρίζει ότι οι κατηγορούμενοι ενήργησαν με ενδεχόμενο δόλο, γνωρίζοντας τον κίνδυνο αλλά αδιαφορώντας, αποδεχόμενοι τις συνέπειες της ανασφαλούς λειτουργίας του δικτύου.
Για τον Χρήστο Σπίρτζη και τους υφυπουργούς του, το ΠΑΣΟΚ επισημαίνει ότι η κακή κατάσταση του σιδηροδρόμου, οι καθυστερήσεις στην εκτέλεση της σύμβασης 717 (πρώτη παράταση το 2016) και η κατάργηση της δεύτερης θέσης σταθμάρχη ξεκίνησαν από τη θητεία τους. Ωστόσο, αναγνωρίζεται ότι η αποσβεστική προθεσμία για τον Σπίρτζη μπορεί να αποτελεί ζήτημα, το οποίο θα κρίνει η Βουλή ή το Δικαστικό Συμβούλιο. Επιπλέον, το άρθρο 86 παρ. 5 του Συντάγματος επιτρέπει σε μέλος της κυβέρνησης να ζητήσει έλεγχο κατηγοριών από ειδική επιτροπή, διαδικασία που απαιτεί πρόταση τουλάχιστον 30 βουλευτών.
ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Αντιδράσεις από τη Νέα Δημοκρατία
Πηγές της Νέας Δημοκρατίας χαρακτηρίζουν την πρόταση του ΠΑΣΟΚ ατεκμηρίωτη, νομικά αβάσιμη και θεσμικά επικίνδυνη, συγκρίνοντάς την με το «δόγμα Πολάκη» που, όπως ισχυρίζονται, στοχεύει σε πολιτικούς αντιπάλους χωρίς αποδείξεις. Επισημαίνουν ότι η κυβερνητική πλειοψηφία εξετάζει τη δικογραφία με θεσμική σοβαρότητα και θα τοποθετηθεί υπεύθυνα μετά την αξιολόγηση των στοιχείων, όπως έπραξε και στην περίπτωση του Χρήστου Τριαντόπουλου.
Η ΝΔ καταρρίπτει το κατηγορητήριο του ΠΑΣΟΚ με έξι επιχειρήματα:
1. Διοικητική εποπτεία: Η εποπτεία του Υπουργείου στον ΟΣΕ και την ΕΡΓΟΣΕ είναι διοικητική, όχι επιχειρησιακή. Η ασφάλεια υπάγεται στη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Σιδηροδρόμων (ERA), που είχαν εκδώσει πιστοποιητικά πριν το δυστύχημα.
2. Υπηρεσιακές παραλείψεις: Οι ποινικές διώξεις αφορούν υπηρεσιακούς που δεν ενημέρωσαν τον Υπουργό για την ανάγκη μέτρων ασφάλειας.
3. Προσωπική ευθύνη: Η ποινική ευθύνη δεν μεταβιβάζεται από υπηρεσιακούς σε υπουργούς.
4. Πολιτική vs ποινική ευθύνη: Η πολιτική ευθύνη δεν συνεπάγεται αυτομάτως ποινική, πόσο μάλλον κακουργηματική.
5. Μη ένταξη υφυπουργών: Η εισαγγελική πρόταση αφορά μόνο υπουργούς, όχι υφυπουργούς, καθιστώντας την προσθήκη τους από το ΠΑΣΟΚ νομικά αβάσιμη.
6. Παραγραφή Σπίρτζη: Τυχόν ευθύνες του Σπίρτζη έχουν παραγραφεί λόγω αποσβεστικής προθεσμίας (θητεία έως 2019).
Η ΝΔ τονίζει ότι υπερασπίζεται το κράτος δικαίου, αρνούμενη να συμμετάσχει σε πολιτικά παιχνίδια που εργαλειοποιούν την τραγωδία των Τεμπών.
Η στάση του ΣΥΡΙΖΑ
Ο ΣΥΡΙΖΑ εξετάζει την πρόταση του ΠΑΣΟΚ, δηλώνοντας ότι μελετά τη δικογραφία για να καταθέσει τεκμηριωμένη πρόταση. Πηγές του κόμματος αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο στήριξης της προκαταρκτικής επιτροπής, αλλά απορρίπτουν κάθε απόπειρα συμψηφισμού ευθυνών μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ. Υπογραμμίζουν ότι το δυστύχημα συνέβη το 2023, τέσσερα χρόνια μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης από τη ΝΔ, και θεωρούν ότι ο Κώστας Καραμανλής και άλλα πολιτικά πρόσωπα της ΝΔ πρέπει να διερευνηθούν για κακουργηματικές ευθύνες.
Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Χρήστος Σπίρτζης έχουν ζητήσει πλήρη διερεύνηση, υποστηρίζοντας την ενεργοποίηση του άρθρου 86 παρ. 5 του Συντάγματος λόγω της αποσβεστικής προθεσμίας. Ωστόσο, καταγγέλλουν την κυβέρνηση της ΝΔ για συγκάλυψη και υποστηρίζουν ότι η ασφάλεια του σιδηροδρόμου «κατεδαφίστηκε» επί διακυβέρνησης Μητσοτάκη-Καραμανλή.
