Ένα από τα μέτρα της εθνικής στρατηγικής για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Βίας και Παραβατικότητας Ανηλίκων είναι η εισαγωγή της κοινωνικής εργασίας στα σχολεία ως εναλλακτικό πειθαρχικό μέτρο αντί της αποβολής για μαθητές που εμπλέκονται σε περιστατικά σχολικού εκφοβισμού.
Η πρόεδρος της Επιτροπής για την Αντιμετώπιση της Βίας και Παραβατικότητας Ανηλίκων, Βασιλική Αρτινοπούλου, ανέφερε ότι η κοινωνική εργασία ενσωματώνεται επισήμως στα πειθαρχικά μέτρα για μαθητές Γυμνασίων και Λυκείων που επιδεικνύουν παραβατική συμπεριφορά. Πρόκειται για πρακτική διαδεδομένη σε πολλές χώρες, η οποία προτείνεται ως εναλλακτική στα υφιστάμενα πειθαρχικά μέτρα για τον σχολικό εκφοβισμό.
Σύμφωνα με το σχέδιο του Υπουργείου Παιδείας, που ευθυγραμμίζεται με τη στρατηγική για την καταπολέμηση της νεανικής παραβατικότητας, από τη σχολική χρονιά 2025-2026 η αποβολή για μαθητές που εμπλέκονται σε σχολικό εκφοβισμό θα συμπληρώνεται με το εναλλακτικό μέτρο της υποχρεωτικής κοινωνικής εργασίας εντός του σχολείου.
Κοινωνική εργασία: Εναλλακτική στην αποβολή κατά του σχολικού εκφοβισμού
Το μέτρο αποσκοπεί στην πειθαρχία και την ενεργή συμμετοχή του μαθητή σε δραστηριότητες με θετικό αντίκτυπο στην σχολική κοινότητα, όπως:
- Υποστήριξη μικρότερων μαθητών.
- Συμμετοχή σε δράσεις καθαριότητας, τακτοποίησης ή συντήρησης σχολικών χώρων.
- Συμβολή σε πρωτοβουλίες ευαισθητοποίησης κατά του σχολικού εκφοβισμού.
- Βοήθεια σε συμμαθητές σε μαθήματα ή εξωσχολικές δραστηριότητες.
Το μέτρο βασίζεται στη φιλοσοφία της αποκαταστατικής δικαιοσύνης, απομακρυνόμενο από την τιμωρητική λογική της αποβολής. Μέσω της κοινωνικής εργασίας, ο μαθητής καλείται να συνειδητοποιήσει τις συνέπειες των πράξεών του, να αναλάβει ευθύνη και να επανορθώσει με πράξεις που προσφέρουν αξία στην κοινότητα.
Η Βασιλική Αρτινοπούλου διευκρίνισε ότι για ελαφρύτερα παραπτώματα, ο μαθητής θα παραμένει στο σχολικό περιβάλλον και θα εκτελεί κοινωνική εργασία κατά τις σχολικές ώρες. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις, προβλέπεται η παραπομπή σε ειδικά κέντρα κοινωνικής υποστήριξης για πιο δομημένη παρέμβαση. Η εφαρμογή του μέτρου θα υποστηρίζεται από κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγους, με σκοπό τη συνεχή αξιολόγηση και καθοδήγηση του μαθητή.
Οι συμβουλευτικές συνεδρίες θα πραγματοποιούνται εντός του σχολείου, εκτός αίθουσας διδασκαλίας, και θα περιλαμβάνουν τουλάχιστον μία ώρα με τον/την Διευθυντή/ρια, τον/την υπεύθυνο/η του Τμήματος, τον/την ψυχολόγο και κοινωνικό/ή λειτουργό [μέλη της Επιτροπής Διεπιστημονικής Υποστήριξης (Ε.Δ.Υ.) του Σχολικού Δικτύου Εκπαιδευτικής Υποστήριξης (Σ.Δ.ΕΥ.) σε σχολεία που εντάσσονται σε αυτό], καθώς και δύο ώρες με τον/την Σύμβουλο Σχολικής Ζωής. Ανάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού, ο μαθητής μπορεί να παραπέμπεται σε συνεργαζόμενες δομές της κοινότητας.
Η κοινωνική εργασία εντάσσεται σε μια ολιστική στρατηγική του Υπουργείου Παιδείας, που προσεγγίζει την ανήλικη παραβατικότητα όχι μόνο ως παραβίαση κανόνων, αλλά ως ένδειξη βαθύτερων κοινωνικών και ψυχολογικών παραγόντων.
