Της Σίλας Αλεξίου
Με μαύρες σημαίες τα ψαροκάικα αρμενίζουν πένθιμα στο λιμάνι… Πιο θλιβερό θέαμα από αυτό δεν υπάρχει. Ίσως κάποτε το βάρβαρο σπάσιμο των ξύλινων ψαράδικων καϊκιών…
Η παράδοσή μας δολοφονείται. Ή μήπως... εκσυγχρονίζεται, και δεν το έχουμε καταλάβει; Με ευρωπαϊκές αποφάσεις, που διαπνέονται από μια ψυχρή και ισοπεδωτική αντίληψη, επιχειρείται ένα τέλος στη διαφορετικότητα των ευρωπαϊκών κρατών, τα οποία (πώς να το κάνουμε;) απέχουν μεταξύ τους έτη φωτός. Τι σχέση έχει η γραφική νησιωτική Ελλάδα με τις χώρες που ψαρεύουν στις βόρειες θάλασσες τους τόνους και τους σολομούς, ή ακόμη και με την Ισπανία, μια τεράστια σε έκταση χώρα της Μεσογείου;
Βιοπαλαιστές που θαλασσοδέρνονται για ένα αμφίβολο μεροκάματο, που συχνά αγναντεύουν τη θάλασσα από την ακτή, λόγω κακοκαιρίας, ή βρίσκουν τα εργαλεία της δουλειάς τους κατεστραμμένα, υποχρεώνονται τώρα να... εξελιχθούν σε μια οργανωμένη επιχείρηση με έδρα της τη βάρκα!
Να ζυγίζουν και να ξαναζυγίζουν την ψαριά, δηλώνοντας ηλεκτρονικά κάθε πρωί κάθε ψάρι ξεχωριστά, να κρατούν για τρία χρόνια μέσα στο καΐκι τους τα αποδεικτικά έγγραφα, να στήσουν δηλαδή ένα πλωτό λογιστήριο. Μήπως να ναυτολογήσουν και έναν λογιστή;
Δικαίως ξεσηκώθηκαν οι ψαράδες μας, η «ραχοκοκαλιά» κάθε νησιωτικής κοινωνίας. Δικαίως στεκόμαστε κι εμείς δίπλα τους, αναβιώνοντας μνήμες παιδικές, εικόνες που αντικρίζουμε ακόμη και σήμερα σαν να μην πέρασε μια μέρα… Δίχτυα απλωμένα στον ήλιο, παραγάδια με όλο τον πλούτο της θάλασσας στα αγκίστρια τους…
Γιατί η αλιεία αποτελεί μάλλον τη μόνη δραστηριότητα που κρατάει γερά το λάβαρο της πολιτισμικής παράδοσης σε μια χώρα συνυφασμένη με τη θάλασσα. Τράτες, γρι-γρι, καΐκια μικρά και μεγαλύτερα, βάρκες και βαρκούλες, αρμενίζουν στους κόλπους και τα πελάγη μας, αποπνέοντας την αισιοδοξία του θαλασσινού αέρα. Ξημερώματα και απόβραδο το ίδιο δρομολόγιο… Που δεν γίνεται ποτέ ανιαρό.
Πώς να βαρεθείς τη μυρωδιά της θάλασσας;
Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από την προηγούμενη σκληρή, απάνθρωπη, ευρωπαϊκή οδηγία που επιχειρούσε να περιορίσει την αλιεία, αποζημιώνοντας την καταστροφή των ξύλινων ψαροκάικων. Η αποζημίωση δεν ήταν ευκαταφρόνητη αντικειμενικά.
Αλλά… Πώς αποτιμάται άραγε η συναισθηματική αξία; Πώς μπορεί ένας λαός να απεμπολήσει την πολιτιστική του κληρονομιά; Όποιο κι αν είναι το αντάλλαγμα…
Με την πάροδο των χρόνων επικράτησαν ωριμότερες σκέψεις. Ευτυχώς. Η ξυλοναυπηγική αναγνωρίστηκε ως μια παράδοση στενά συνδεδεμένη με τον ελληνικό πολιτισμό και τις αξίες του, και οι προσπάθειες των ευαισθητοποιημένων φορέων με την πρωτοβουλία του ΤΕΕ εστιάζουν στη διάσωση των ξύλινων καϊκιών.
Οι μαύρες σημαίες μάς κάνουν σινιάλο. Δεν μας αποχαιρετούν. Μας γνέφουν περήφανα. Οι ψαράδες μας κοιτάζουν με βλέμμα θλιμμένο. Βουρκώνουμε κι εμείς. Όχι, δεν σας αφήνουμε μόνους. Τα ηρωικά ξύλινα σκαριά σας, η ψαριά σας, η δουλειά σας, μας ενώνουν με τη θάλασσα αιώνες τώρα…
Και χωρίς τη θάλασσα δεν ζούμε!
Καλή Ανάσταση!
Από την έντυπη έκδοση του Saronic Magazine
